Ze zijn misschien piepklein, maar ze vormen samen de grootste superorganismen op aarde. Mieren zijn al miljoenen jaren succesvol en komen vrijwel overal ter wereld voor. Van hun indrukwekkende kracht tot hun complexe samenleving: mieren zijn allesbehalve saai. Hier zijn 20 fascinerende weetjes over deze bijzondere insecten.
1. Mieren zijn oeroud
Mieren bestaan al meer dan 100 miljoen jaar. Ze deelden de aarde met de dinosauriërs en zijn sindsdien nauwelijks veranderd. Ze hebben zich perfect aangepast aan hun leefomgeving en zijn echte overlevers.
2. Er zijn duizenden soorten
Er zijn wereldwijd meer dan 13.000 bekende mierensoorten, en wetenschappers ontdekken nog steeds nieuwe. Elke soort heeft zijn eigen specialiteiten, gewoonten en leefgebieden.
3. Mieren leven in kolonies
Een mier leeft nooit alleen. Mieren leven in goed georganiseerde kolonies die kunnen bestaan uit enkele tientallen tot wel miljoenen individuen, elk met een specifieke taak binnen de gemeenschap.
4. Elke mier heeft een rol
In een mierenkolonie vind je werksters, soldaten, mannetjes en een koningin. Werksters zorgen voor voedsel, de larven en het nest. Soldaten verdedigen de kolonie, mannetjes zorgen voor bevruchting en de koningin legt de eieren.
5. De koningin is de moeder van allemaal
De koningin is vaak het grootste en langstlevende individu in de kolonie. Ze kan duizenden eitjes per dag leggen en leeft soms tientallen jaren. Alle andere mieren in de kolonie zijn haar nakomelingen.
6. Mieren communiceren met geur
Mieren gebruiken feromonen om te communiceren. Deze chemische stofjes laten geuren achter die andere mieren kunnen volgen. Zo vinden ze voedsel, waarschuwen ze voor gevaar of geven ze informatie door over de kolonie.
7. Ze zijn supersamenwerkers
Mieren staan bekend om hun samenwerking. Ze tillen samen grote stukken voedsel, bouwen ingewikkelde nesten en verdedigen hun kolonie als een geoliede machine. Sommige soorten vormen zelfs bruggen of vlotten van hun eigen lichamen.
8. Mieren zijn ongelofelijk sterk
Een mier kan tot 50 keer zijn eigen lichaamsgewicht tillen. Dat is alsof een mens een kleine auto optilt! Hun kracht zit in hun efficiënte lichaamsstructuur en het gebruik van hun kaken en poten.
9. Sommige mieren houden vee
Sommige mierensoorten “melken” bladluizen voor honingdauw, een suikerachtig sap. Ze beschermen de bladluizen tegen roofdieren en verplaatsen ze zelfs naar betere planten – net als een boer met zijn koeien.
10. Ze bouwen gigantische ondergrondse steden
Miernesten zijn vaak veel groter dan je denkt. Onder de grond kunnen ze bestaan uit honderden kamers met gangen die meters diep reiken. Sommige nesten zijn zo groot dat ze hele mierensteden vormen, met aparte ruimtes voor larven, voedselopslag en rust.
11. Vuurmieren kunnen drijven
Als hun nest overstroomt, klampen vuurmieren zich aan elkaar vast en vormen een drijvend vlot. Zo blijven ze samen veilig op het wateroppervlak – soms dagenlang, tot ze weer vaste grond vinden.
12. Mieren kunnen oorlog voeren
Mieren zijn niet altijd vriendelijk. Kolonies van verschillende soorten – of zelfs dezelfde soort – kunnen in hevige gevechten verwikkeld raken. Sommige mieren plunderen andere nesten of nemen de werksters gevangen om voor hun eigen kolonie te laten werken.
13. Ze gebruiken gereedschap
Bepaalde mierensoorten gebruiken voorwerpen uit hun omgeving als gereedschap. Zo gebruiken ze zandkorrels om vloeistoffen op te zuigen, of bladeren als brug. Een indrukwekkend staaltje insectenintelligentie.
14. Mieren zijn wereldreizigers
Mieren komen voor op bijna elk continent, behalve Antarctica. Dankzij globalisering zijn sommige soorten, zoals de Argentijnse mier, met mensen mee de wereld over gereisd – soms met grote ecologische gevolgen.
15. Ze houden hun nest schoon
Mieren zijn hygiënisch ingesteld. Ze verwijderen afval en dode mieren uit het nest en houden aparte ruimtes voor afval, om ziektes te voorkomen. Een beetje zoals wij dat ook doen in ons huis.
16. Er bestaan ‘slaafhoudende’ mieren
Sommige mierensoorten, zoals de Amazonemier, vallen andere nesten aan en stelen de larven. Als die larven volwassen worden, werken ze als werksters voor hun ‘meesters’, zonder te weten dat ze uit een andere kolonie komen.
17. Mieren kunnen landbouw bedrijven
Bladsnijdermieren zijn misschien wel de meest indrukwekkende tuiniers onder de insecten. Ze snijden stukjes blad af en gebruiken die om schimmels te kweken – hun voornaamste voedselbron.
18. Mieren leren van elkaar
In tegenstelling tot veel andere insecten kunnen sommige mieren elkaar daadwerkelijk dingen leren. Als een mier een voedselbron ontdekt, kan ze een andere mier begeleiden via de juiste route – dit heet ‘tandem lopen’.
19. Ze hebben een eigen immuunsysteem
Om ziektes in de kolonie te voorkomen, produceren sommige mieren antibiotica-achtige stoffen. Daarnaast houden ze zieke mieren op afstand, en kunnen ze stervende soortgenoten zelfs de kolonie uit duwen.
20. Zonder mieren zouden ecosystemen instorten
Mieren vervullen talloze nuttige functies in de natuur. Ze beluchten de bodem, verspreiden zaden, ruimen dode insecten op en helpen bij de afbraak van organisch materiaal. Ze zijn kleine helden van het ecosysteem.
Wie dacht dat mieren saaie beestjes zijn, heeft het dus mis. Ze zijn hyperintelligent, extreem georganiseerd en spelen een cruciale rol in het leven op aarde. Dus de volgende keer dat je een mier ziet lopen, kijk dan nog eens goed. Je kijkt naar een klein wonder van de natuur.
