Geel als de zon en met een gezang dat doet denken aan een sprookjesachtig riedeltje – de wielewaal is een fascinerende verschijning in de wereld van de vogels. Hier volgen enkele leuke weetjes over de Wielewaal.
Een opvallende vogel, maar toch moeilijk te spotten
Het uiterlijk van de wielewaal is zeer opvallend te noemen. Het mannetje heeft een stralende, gouden gele kleur die contrasteert met zijn zwarte vleugels en staart. Dit levendige kleurenschema zorgt ervoor dat hij zich onderscheidt in het groene bladerdek, ook al is hij notoir moeilijk te spotten.
Het vrouwtje daarentegen is meer ingetogen qua kleur, met een groen-gele tint die perfect blendt met de omgeving. Haar camouflage is zo effectief dat ze bijna onzichtbaar wordt tussen de bladeren, wat een extra laag veiligheid biedt tegen roofdieren. Deze kleurcontrasten in het verenkleed maken de wielewaal een waar spektakel van de natuur.
De Wielewaal is een alles eter
Wielewalen zijn alleseters met een uitgebreid menu. Ze eten niet alleen insecten, maar ook vruchten en bessen. In bepaalde seizoenen kunnen ze zelfs kleine gewervelde dieren, zoals kleine vogels en hagedissen, consumeren.
Het leefgebied van de wielewaal is zo divers als zijn dieet
Wielewalen zijn te vinden in vele verschillende omgevingen. Van loofbossen en parklandschappen tot fruitgaarden en rivierbossen – deze vogels hebben een voorliefde voor oude bomen met dicht bladerdek, waar ze kunnen nestelen en zich verstoppen.
In Nederland zijn wielewalen zomergasten
Nederland heeft het genoegen om wielewalen te verwelkomen als zomergasten. Ze komen elk jaar in mei aan en vertrekken weer in augustus. Hoewel ze door hun schuwe aard en camouflerende kleur moeilijk te zien zijn, is hun prachtige zang een zekere aanwijzing voor hun aanwezigheid.
Het gaat niet goed met de Wielewaal in Nederland
De wielewaal staat als ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst van Nederlands broedvogels.
Zowel in het agrarisch landschap (waarschijnlijk door het verlies van broedbiotopen zoals hoogstamboomgaarden en houtwallen) als in de bossen (waarschijnlijk door verdroging) wordt de wielewaal minder waargenomen.
Meesterlijke zangers
Om maar gelijk verder te gaan met het gezang van de wielewaal, het lied dat ze zingen is even betoverend als hun uiterlijk. Dit fluitende, melodieuze gezang, dat doet denken aan de roep “wielewaal”, is een kenmerkend geluid van Europese bossen in de lente en de vroege zomer.
De wielewaal heeft verrassend weinig natuurlijke vijanden
Dankzij hun schutkleur en voorkeur voor hoge, dichte bomen, hebben wielewalen weinig natuurlijke vijanden. De meeste roofdieren hebben moeite om ze te vinden, waardoor ze veilig zijn voor alles behalve de scherpste ogen van de natuur, zoals haviken en sperwers.
Sociale structuur
Wielewalen leven meestal solitair of in paarverband. Ze zijn zeer territoriaal tijdens het broedseizoen en kunnen agressief zijn tegen indringers. Buiten het broedseizoen kunnen ze echter in kleine groepen samen reizen.
Voortplanting
Het broedseizoen begint in de lente, wanneer het mannetje een vrouwelijke partner aantrekt met zijn betoverende gezang. Wanneer een paar is gevormd, kiest het vrouwtje een geschikte plek hoog in de bomen voor het bouwen van het nest. Het nest is een kunstwerk op zich, een komvormig ontwerp geweven uit gras en schors, en vaak verborgen tussen het dichte gebladerte.
Na de paring legt het vrouwtje meestal tussen 3 en 5 eieren, die ze voor de komende twee weken bebroedt. Gedurende deze tijd wisselen zowel het mannetje als het vrouwtje elkaar af in het voeden en beschermen van de eieren.
De jonge wielewalen zijn al snel zelfstandig
Na ongeveer 14-16 dagen verlaten de jongen het nest, maar ze worden nog steeds gevoed door hun ouders. Ze zijn volledig zelfstandig na ongeveer 30 dagen, maar blijven meestal in de buurt van hun ouders tot ze gereed zijn voor de jaarlijkse migratie.
Langeafstandsmigranten
Wielewalen zijn langeafstandsmigranten die de winters doorbrengen in tropisch Afrika en in het voorjaar naar Europa en Azië trekken om te broeden. Deze reis van duizenden kilometers is een indrukwekkende prestatie voor deze kleine vogels.
Wielewalen kunnen een hoge leeftijd bereiken
Ondanks hun kleine formaat en de uitdagingen van migratie, kunnen wielewalen een respectabele leeftijd bereiken. De oudste geregistreerde wielewaal werd maar liefst 11 jaar oud.
