Hoewel kunst meestal wordt gezien als een exclusief menselijke uiting, zijn er dieren in de natuur wiens gedrag resulteert in creaties die opvallend veel lijken op abstracte kunst, beeldhouwwerken of architectonische hoogstandjes. Of het nu bedoeld is om een partner te lokken, een territorium af te bakenen of simpelweg een bijproduct is van hun levenswijze, deze 7 dieren produceren fascinerende ‘kunstwerken’.
1. De prieelvogel bouwt kleurrijke liefdesnestjes
Misschien wel het beroemdste voorbeeld zijn de mannelijke prieelvogels (familie Ptilonorhynchidae) uit Australië en Nieuw-Guinea. Om vrouwtjes aan te trekken, bouwen ze geen nest, maar een ‘prieel’: een complexe structuur van takjes, variërend van een laantje tot een soort hutje.
Het meest opmerkelijke is dat ze dit prieel vervolgens uitvoerig versieren. Ze verzamelen objecten van een specifieke kleur (afhankelijk van de soort en individuele voorkeur), zoals blauwe bessen, glimmende keverschilden, bloemen, gekleurd glas, plastic dopjes of schelpen, en arrangeren deze zorgvuldig rondom en in het prieel.
Het resultaat is een verbluffend ‘kunstwerk’ dat dient als lokmiddel voor kieskeurige vrouwtjes.
2. De Japanse kogelvis maakt geometrische zandcirkels
Op de zeebodem voor de kust van Japan creëren mannetjes van een bepaalde soort kogelvis (Torquigener albomaculosus) ongelooflijk complexe en perfect symmetrische cirkels in het zand. Deze ‘graancirkels van de zee’ hebben een diameter van wel 2 meter en zijn versierd met ingewikkelde patronen van richels en valleien.
De vis besteedt dagen aan het nauwgezet bouwen van deze structuur met alleen zijn vinnen en lichaam. Het doel is om vrouwtjes aan te trekken; zij inspecteren de cirkel en leggen hun eitjes in het fijne zand in het midden als ze onder de indruk zijn. De richels helpen waarschijnlijk ook om de eitjes te beschermen tegen stroming.
3. Termieten bouwen gigantische, complexe architectuur
Hoewel functioneel, zijn de nesten (termietenheuvels) die sommige termietensoorten bouwen ware staaltjes van collectieve bouwkunst en complexe architectuur. Deze heuvels, gebouwd van aarde, speeksel en uitwerpselen, kunnen meters hoog worden en bevatten een ingenieus netwerk van tunnels, kamers en ventilatieschachten.
Het ontwerp zorgt voor een stabiele interne temperatuur en vochtigheid, essentieel voor het overleven van de kolonie en het kweken van hun schimmeltuinen (hun voedselbron). De externe vormen van de heuvels variëren sterk en lijken soms op abstracte beeldhouwwerken.
4. De satijnblauwe prieelvogel ‘schildert’ zijn prieel
De satijnblauwe prieelvogel (Ptilonorhynchus violaceus) gaat nog een stap verder dan alleen versieren. Mannetjes kauwen bessen of houtskool fijn en mengen dit met speeksel om een soort ‘verf’ te maken. Vervolgens gebruiken ze een propje bast of een blaadje als ‘kwast’ om de binnenwanden van hun takkenprieel mee te beschilderen, vaak in een blauwzwarte kleur die contrasteert met hun verzameling blauwe objecten.
5. Spinnen weven complexe en diverse webben
Spinnenwebben zijn functionele structuren om prooien te vangen, maar de complexiteit, variatie en soms pure symmetrie ervan kunnen worden gezien als een vorm van natuurlijke kunst. Van de klassieke wielwebben van kruisspinnen tot de trechterwebben, hangmatwebben en chaotische kluwens van andere soorten, elk ontwerp is een technisch hoogstandje.
De zijde zelf is een wonderbaarlijk materiaal, en de patronen die ontstaan, vaak versierd met ochtenddauw, hebben een delicate schoonheid die fotografen en kunstenaars al eeuwenlang inspireert.
6. Koraalpoliepen creëren levende beeldhouwwerken
Koraalriffen zijn de grootste door levende organismen gemaakte structuren op aarde. Ze worden gebouwd door miljoenen kleine koraalpoliepen die harde skeletten van calciumcarbonaat afscheiden. Over generaties heen vormen deze skeletten complexe, driedimensionale structuren met een enorme variëteit aan vormen, texturen en kleuren.
Hoewel het een langzaam, collectief proces is, zijn de resulterende riffen adembenemende onderwaterlandschappen die lijken op uitgestrekte, levende beeldhouwwerken en ecosystemen vol leven.
