Honderd jaar worden is voor mensen een indrukwekkende mijlpaal, maar in de diverse wereld van het dierenrijk zijn er soorten voor wie dit slechts een deel van hun levensspanne is.
Factoren zoals een zeer langzame stofwisseling, leven in beschermde omgevingen (zoals de diepzee), efficiënte cellulaire reparatiemechanismen of unieke biologische eigenschappen stellen hen in staat extreem oud te worden.
Hier zijn 10 dieren die de kaap van 100 jaar met gemak kunnen ronden of zelfs ver overschrijden.
1. De noordkromp, meer dan 500 jaar oud
Dit tweekleppige weekdier (Arctica islandica), dat leeft in de koude wateren van de Noord-Atlantische Oceaan, is de onbetwiste kampioen van de ouderdom in het dierenrijk. Wetenschappers hebben exemplaren gevonden waarvan de leeftijd, bepaald door het tellen van de jaarlijkse groeiringen op hun schelp (vergelijkbaar met boomringen), werd geschat op meer dan 500 jaar.
Hun extreem trage stofwisseling en leven in stabiele, koude diepzeeomstandigheden dragen bij aan deze ongelooflijke levensduur.
2. De groenlandse haai, meer dan 400 jaar oud
Deze grote, traag bewegende haai (Somniosus microcephalus) leeft in de koude, diepe wateren van de Noord-Atlantische en Arctische oceanen. Door analyse van koolstofisotopen in de ooglens van gevangen exemplaren, schatten wetenschappers hun maximale levensduur op mogelijk meer dan 400 jaar, waarmee het de langst levende bekende gewervelde diersoort is. Ze groeien extreem langzaam en bereiken pas geslachtsrijpheid rond een leeftijd van 150 jaar.
3. Reuzenlandschildpadden, meer dan 150 jaar oud
Verschillende soorten reuzenlandschildpadden, zoals de Galapagosreuzenschildpad (Chelonoidis nigra) en de Aldabra-reuzenschildpad (Aldabrachelys gigantea), staan bekend om hun lange levensduur, waarbij 100 jaar heel gewoon is en leeftijden van boven de 150 jaar regelmatig voorkomen. Het beroemdste levende voorbeeld is Jonathan, een Seychellenreuzenschildpad (ondersoort van Aldabra) op Sint-Helena, die momenteel naar schatting meer dan 190 jaar oud is.
4. De rode zee-egel, meer dan 200 jaar
Deze zee-egel (Mesocentrotus franciscanus), die voorkomt langs de Pacifische kust van Noord-Amerika, kan verrassend oud worden. Studies hebben aangetoond dat individuen in diepere, koudere wateren leeftijden van meer dan 200 jaar kunnen bereiken, terwijl ze nauwelijks tekenen van veroudering vertonen en hun voortplantingsvermogen behouden.
5. De groenlandse walvis, meer dan 200 jaar
Deze massieve Arctische baleinwalvis (Balaena mysticetus) kan een leeftijd bereiken van ver boven de 100 jaar, met schattingen die oplopen tot meer dan 200 jaar voor sommige individuen. Analyse van aminozuren in ooglenzen en de vondst van oude harpoenpunten in recent gevangen walvissen ondersteunen deze hoge leeftijden. Hun lage lichaamstemperatuur, trage stofwisseling en leven in koude wateren dragen waarschijnlijk bij aan hun lange levensduur.
6. Koi karpers, meer dan 200 jaar
Hoewel de gemiddelde levensduur van een koi karper (Cyprinus rubrofuscus var. koi) eerder rond de 25-35 jaar ligt, zijn er goed gedocumenteerde gevallen van uitzonderlijk oude exemplaren, vooral in Japan waar ze hoog gewaardeerd worden. De beroemdste is ‘Hanako‘, een scharlakenrode koi die naar verluidt bij haar dood in 1977 maar liefst 226 jaar oud was, hoewel deze claim lastig wetenschappelijk te verifiëren is.
7. De tuatara , meer dan 100 jaar
Dit unieke reptiel (Sphenodon punctatus) uit Nieuw-Zeeland is de enige overlevende van een oude reptielenorde en kan gemakkelijk ouder worden dan 100 jaar, met sommige schattingen tot 120 jaar of meer. Tuatara’s groeien extreem langzaam, worden pas laat geslachtsrijp (soms pas na 20 jaar) en hebben een zeer lage stofwisseling, vooral omdat ze actief kunnen zijn bij relatief lage temperaturen voor een reptiel.
8. Koraalkolonies groeien duizenden jaren door
Hoewel een individuele koraalpoliep misschien niet extreem oud wordt, kunnen de kolonies die ze vormen, vooral die van langlevende soorten zoals sommige diepzee-zwartkoralen (Leiopathes spp.) en steenkoralen, duizenden jaren blijven groeien. Door koolstofdatering van hun skeletten zijn leeftijden van meer dan 4000 jaar vastgesteld, wat deze kolonies tot de oudste continu levende organismen op aarde maakt.
Van de ijskoude diepzee tot afgelegen eilanden en tropische riffen, deze dieren laten zien dat een uitzonderlijk lang leven mogelijk is door een verscheidenheid aan evolutionaire strategieën. Ze bieden ons fascinerende inzichten in de biologie van veroudering, de mechanismen van cellulaire levensduur en de ongelooflijke aanpassingsvermogens van het leven op aarde.
