De Afrikaanse stierkikker is een van de grootste en meest indrukwekkende kikkers ter wereld. Deze robuuste amfibie uit zuidelijk Afrika staat bekend om zijn vraatzuchtige eetlust, agressieve gedrag en bijzondere voortplantingsstrategieën.
1. Het is een van de grootste kikkersoorten ter wereld
De Afrikaanse stierkikker doet zijn naam eer aan. Vooral de mannetjes kunnen gigantische proporties aannemen. Ze kunnen een lengte bereiken van wel 24 centimeter (snuit tot kont) en een gewicht van meer dan 1,4 kilogram, hoewel exemplaren tot 2 kg zijn gemeld.
Hiermee wedijvert hij met de goliathkikker om de titel van ’s werelds grootste kikker. Vrouwtjes blijven aanzienlijk kleiner, meestal ongeveer half zo groot als de mannetjes.
2. Mannetjes bewaken de eieren en kikkervisjes fel
De mannetjes zorgen voor de kleintjes, wat ongebruikelijk is bij kikkers. Na de paring in tijdelijke regenpoelen, blijft het dominante mannetje bij de eieren en later bij de kikkervisjes. Hij verdedigt ze agressief tegen roofdieren, inclusief andere stierkikkers, en aarzelt niet om indringers aan te vallen en te bijten, zelfs veel grotere dieren of mensen.
3. Ze graven kanalen om hun kroost te redden
Als de tijdelijke poel waarin de kikkervisjes opgroeien dreigt op te drogen, toont het mannetje een staaltje van ingenieurskunst. Hij gebruikt zijn krachtige achterpoten om een kanaal te graven vanuit de opdrogende poel naar een nabijgelegen, grotere en diepere watermassa. Dit stelt de kikkervisjes in staat om te ontsnappen aan de uitdroging en hun ontwikkeling voort te zetten.
4. Ze hebben een enorme eetlust en eten bijna alles
Afrikaanse stierkikkers zijn extreem vraatzuchtige en opportunistische roofdieren. Ze eten vrijwel alles wat beweegt en in hun grote bek past. Hun dieet omvat insecten, andere kikkers (inclusief kleinere soortgenoten), reptielen, kleine zoogdieren zoals muizen en ratten, en zelfs kleine vogels.
Ze liggen vaak half ingegraven te wachten tot een prooi binnen bereik komt en schieten dan bliksemsnel toe met hun krachtige kaken.
5. Ze hebben scherpe ’tanden’ op hun onderkaak
Hoewel het geen echte tanden zijn zoals bij zoogdieren, hebben Afrikaanse stierkikkers drie grote, scherpe, benige uitsteeksels op hun onderkaak.
Deze ’tanden’ helpen hen om glibberige prooien stevig vast te houden en kunnen pijnlijke beten veroorzaken. Ze aarzelen niet om te bijten ter verdediging of bij het vangen van een grote prooi, dus voorzichtigheid is geboden bij het hanteren ervan.
6. Ze brengen een groot deel van het jaar ondergronds door
Afrikaanse stierkikkers leven in gebieden met duidelijk natte en droge seizoenen. Om de lange, hete en droge periodes te overleven, graven ze zich diep in de grond (soms tot een meter diep) en vormen een waterdichte cocon van afgeworpen huidlagen om uitdroging te voorkomen.
In deze toestand van estivatie (zomerslaap) vertraagt hun stofwisseling aanzienlijk en wachten ze geduldig op de volgende regens, wat maanden kan duren.
7. Ze komen massaal tevoorschijn na zware regenval
Wanneer de eerste zware regens van het natte seizoen vallen, komen de Afrikaanse stierkikkers massaal uit hun ondergrondse schuilplaatsen. De regens signaleren het begin van het voortplantingsseizoen.
Grote aantallen kikkers verzamelen zich dan in tijdelijke poelen en plassen, waar de mannetjes luidruchtig roepen en met elkaar vechten om de dominantie en de gunst van de vrouwtjes te winnen.
8. Mannetjes vechten hevig om dominantie
Tijdens het broedseizoen zijn de mannelijke stierkikkers zeer territoriaal en agressief. Ze verzamelen zich in het midden van de broedpoelen (leks) en vechten hevig met elkaar om de beste posities. Deze gevechten kunnen bestaan uit duwen, worstelen en bijten. Het grootste en sterkste mannetje domineert meestal de lek en paart met de meeste vrouwtjes die naar de poel komen.
9. Ze kunnen tot 4000 eieren per keer leggen
Na de paring legt het vrouwtje een zeer groot aantal eieren, vaak tussen de 3000 en 4000, in het ondiepe water van de broedpoel. De eieren worden extern bevrucht door het dominante mannetje.
De kikkervisjes ontwikkelen zich vervolgens zeer snel, een aanpassing aan het leven in tijdelijke wateren die snel kunnen opdrogen. Onder gunstige omstandigheden kunnen ze binnen een paar weken metamorfoseren tot kleine kikkertjes.
10. Ze worden soms als huisdier gehouden, maar makkelijk is he niet
Vanwege hun indrukwekkende formaat en interessante gedrag worden Afrikaanse stierkikkers soms in de exotische dierenhandel aangetroffen en als huisdier gehouden.
Ze vereisen echter een zeer ruime behuizing, specifieke omgevingscondities (temperatuur, vochtigheid, mogelijkheid tot graven) en een dieet van prooidieren. Bovendien kunnen ze pijnlijk bijten. Het zijn dus geen huisdieren voor beginners en vereisen kennis en toewijding.
