In het volgende artikel duiken we in de wonderlijke wereld van dolfijnen, deze speelse en intelligente zeezoogdieren die de oceanen van de wereld bewonen. Vraag een kind naar zijn favoriete dier en grote kans dat hij roep ‘een dolfijn’! Met de volgende dolfijnen weetjes ontdek je wat deze prachtige dieren zo bijzonder maakt!
Slimme dieren
Dolfijnen staan bekend om hun hoge intelligentie en hun vermogen om complexe taken uit te voeren. Hoewel het moeilijk is om een exact IQ voor dolfijnen vast te stellen, wordt geschat dat hun intelligentie vergelijkbaar is met die van apen. Ze zijn in staat om te leren, problemen op te lossen en zelfs gereedschap te gebruiken!
Vele variaties
Er zijn ongeveer 90 soorten walvisachtigen (cetacea), waarvan er 42 soorten als dolfijnen worden beschouwd. Dolfijnen behoren tot de familie Delphinidae en omvatten zowel zeedieren als enkele soorten die in zoetwater leven, zoals de rivierdolfijnen. Enkele bekende dolfijnsoorten zijn de tuimelaar, de orka (die eigenlijk een grote dolfijn is) en de Atlantische vlekdolfijn.
Dolfijnen in Nederland
In Nederland komen twee soorten dolfijnen voor: de tuimelaar (Tursiops truncatus) en de bruinvis (Phocoena phocoena). Hoewel de bruinvis technisch gezien geen dolfijn is, maar een aparte soort walvisachtige, wordt de bruinvis toch vaak als een dolfijn beschouwd vanwege zijn uiterlijk en gedrag.
Tuimelaars leven in de Noord- en de Waddenzee. Ze zijn niet makkelijk te spotten. In de zomermaanden kun je geluk hebben tijdens een excursie. Tuimelaars zijn bekend om hun speelse gedrag en acrobatische sprongen.
Bruinvissen zijn veel vaker te zien in de Nederlandse wateren. Ze komen voor in de Noordzee, de Waddenzee en de Zeeuwse Delta. Ze zijn kleiner dan de tuimelaar en hebben een wat stompere snuit. Bruinvissen Ze kunnen het hele jaar door worden gespot, maar de beste tijd om ze te zien is vanaf de late winter tot de vroege zomer.
Ze leven in groepen
Dolfijnen leven in groepen, die ook wel ‘pods’ (en soms ook ‘school’) worden genoemd. De grootte van de groep is sterk afhankelijk van de dolfijnensoort, het leefgebied en de beschikbaarheid van voedsel. Groepen kunnen bestaan uit slechts enkele individuen tot honderden of zelfs duizenden dolfijnen. Sommige soorten dolfijnen, zoals tuimelaars, leven vaak in kleinere groepen van ongeveer 10 tot 30 individuen, terwijl andere soorten, zoals kortsnuitige gemeenschappelijke dolfijnen, in grotere groepen van honderden dieren kunnen leven. In sommige gevallen kunnen tijdelijke “superpods” ontstaan, waarbij meerdere pods samenkomen en duizenden dolfijnen bij elkaar kunnen zijn.
Speelse dieren
Dolfijnen zijn sociale dieren en staan bekend om hun vriendelijke en speelse gedrag. Ze vertonen vaak acrobatische sprongen en interacties met elkaar, zoals elkaar achtervolgen en samen zwemmen. Ze zijn ook nieuwsgierig naar mensen en schepen en zijn erom bekend te “bowriden”, waarbij ze zwemmen in de boeggolf die door schepen wordt gecreëerd. Ook spelen ze met onder andere zeewier, luchtbellen en zelfs met andere zeedieren.
Complexe manier van communiceren
Dolfijnen gebruiken een combinatie van geluiden, lichaamstaal en zelfs tastzin om met elkaar te communiceren.
Dolfijnen hebben een reeks geluiden tot hun beschikking, waaronder klikken, fluitjes en brullen. Klikken worden voornamelijk gebruikt voor echolocatie, maar dolfijnen gebruiken ze ook om te communiceren. Fluitjes zijn uniek voor elk individu en worden gebruikt om zichzelf te identificeren en om met andere dolfijnen te praten. Brullen wordt soms gebruikt in sociale situaties of als een waarschuwingssignaal.
Dolfijnen gebruiken lichaamstaal om hun gevoelens, intenties en emoties te uiten. Dit kan bestaan uit sprongen, slagen met hun staart, kopstoten en het raken van elkaar met hun vinnen. Bijvoorbeeld, een dolfijn die met zijn staart op het wateroppervlak slaat, kan aangeven dat hij geïrriteerd of opgewonden is. Een dolfijn die zijn snuit tegen een ander individu duwt, kan een teken van genegenheid zijn of een verzoek om aandacht.
Dolfijnen zijn sociale dieren en gebruiken aanraking om banden met elkaar te versterken. Ze “knuffelen” vaak door tegen elkaar aan te zwemmen en elkaar aan te raken met hun vinnen. Dit gedrag helpt om sociale cohesie te bevorderen en stress te verminderen.
Superzintuigen
Dolfijnen hebben een uitstekend gehoor en kunnen geluiden horen die ver buiten het bereik van het menselijk gehoor liggen. Ze kunnen ook zien in zowel lucht als water, waardoor ze zich gemakkelijk kunnen aanpassen aan verschillende omgevingen.
Dolfijnen zijn snel!
Dolfijnen zijn ongelooflijk snelle en wendbare zwemmers. Sommige soorten kunnen snelheden van wel 55 km/u bereiken!
Ze kunnen goed samenwerken
Dolfijnen zijn bekend om hun indrukwekkende samenwerkingsvermogen, vooral tijdens het jagen. Ze gebruiken diverse strategieën, zoals het samendrijven en insluiten van scholen vissen, het opjagen van vissen op het strand, en zelfs het samenwerken met mensen om vissen naar netten te leiden.
Vijanden van de dolfijn
De belangrijkste natuurlijke vijanden van dolfijnen zijn haaien, zoals de tijgerhaai en de stierhaai. Ook orka’s vormen soms een bedreiging voor dolfijnen. De belangrijkste bereiding is echter, net als bij veel andere diersoorten, de mens. Denk aan visserij, vervuiling en habitatverlies.
Hoe lang leven dolfijnen?
De levensverwachting van dolfijnen varieert afhankelijk van de soort. Gemiddeld leven tuimelaars, een van de meest voorkomende dolfijnsoorten, ongeveer 40-60 jaar in het wild. In gevangenschap is hun levensverwachting echter vaak korter.
Half wakker, half in dromenland
Dolfijnen hebben een unieke manier van slapen. Ze slapen met één oog open en slechts de helft van hun hersenen in slaapstand. Dit stelt hen in staat om te blijven ademen en op de hoogte te blijven van hun omgeving terwijl ze rusten. Een handig functie om te hebben als er altijd roofdieren in de buurt kunnen zijn!
Kalfjes
De baby van een dolfijn heet een kalf. Ze krijgen meestal één kalf per keer, na een draagtijd van 11 tot 12 maanden. Babydolfijnen, of kalfjes, worden geboren met hun staart eerst, en worden al snel na de geboorte naar het wateroppervlak begeleid door hun moeder om hun eerste adem te halen. Kalfjes blijven tot twee jaar bij hun moeder om te leren en te groeien.
Seks is niet alleen voor de voortplanting
Dolfijnen zijn seksueel actieve dieren en hebben, net als mensen, seks voor zowel voortplanting als sociaal gedrag. Ze vertonen vaak speelse en intieme interacties met elkaar, zoals het strelen met hun vinnen en lichaamscontact. Seksuele volwassenheid wordt meestal bereikt tussen de leeftijd van 5 en 15 jaar, afhankelijk van de soort.
Kunnen dolfijnen verdrinken?
Ondanks dat ze zeezoogdieren zijn, kunnen dolfijnen inderdaad verdrinken. Omdat dolfijnen longademers zijn, moeten ze regelmatig naar het wateroppervlak om lucht in te ademen. Als ze niet in staat zijn om te ademen, bijvoorbeeld door verstrikt te raken in visnetten, kunnen ze verdrinken.
Gevaarlijk voor mensen?
Dolfijnen worden over het algemeen als vriendelijk en nieuwsgierig beschouwd en zijn zelden agressief naar mensen. Er zijn echter enkele zeldzame gevallen waarin dolfijnen mensen hebben verwond, meestal als gevolg van onbedoelde interacties of wanneer ze zich bedreigd voelen. Het is belangrijk om dolfijnen te benaderen met respect en voorzichtigheid om ongelukken te voorkomen.
Zelfbewuste dieren
Dolfijnen behoren tot de weinige diersoorten die de spiegeltest doorstaan, een experiment dat wordt gebruikt om zelfbewustzijn te meten. Wanneer ze in de spiegel kijken, zijn dolfijnen in staat om zichzelf te herkennen en hun lichaam te onderzoeken. Dit toont aan dat ze een niveau van zelfbewustzijn hebben dat vergelijkbaar is met dat van primaten en olifanten.
Echolocatie om prooien te vinden.
Een interessant weetje over dolfijnen is hun vermogen om te echoloceren. Ze gebruiken een reeks klikken en geluiden om hun omgeving in kaart te brengen en prooidieren op te sporen. Deze geluiden worden gereflecteerd door objecten in hun omgeving en de echo’s worden opgevangen door de dolfijn, die ze vervolgens gebruikt om de afstand, grootte en vorm van de objecten te bepalen.
