Terwijl sommige dieren de eeuwen trotseren, is het leven voor andere soorten slechts een vluchtige aangelegenheid, soms beperkt tot enkele dagen of zelfs uren. Deze dieren hebben vaak een levensstrategie die volledig gericht is op snelle ontwikkeling en maximale voortplanting in de korte tijd die ze gegeven is. Hun bestaan illustreert de ‘leef snel, sterf jong’-benadering in de natuur.
Hier zijn 8 dieren die bekend staan om hun extreem korte levensduur als volwassen individu.
1. Eendagsvliegen zijn de kampioenen van het korte leven
De volwassen fase van eendagsvliegen is berucht kort, variërend van slechts enkele uren tot hooguit een paar dagen, afhankelijk van de soort. In deze periode hebben ze maar één missie: paren en eieren leggen.
Ze hebben zelfs geen functionele monddelen meer, eten doen ze dus niet. Al hun energie is opgeslagen tijdens hun veel langere larvale stadium, dat ze onder water doorbrengen en wel maanden tot enkele jaren kan duren.
2. Buikharigen leven microscopisch kort
Deze microscopisch kleine, wormachtige diertjes die in water en vochtige grond leven, hebben een totale levenscyclus van vaak maar 3 tot 10 dagen. Binnen deze extreem korte tijdspanne ontwikkelen ze zich van ei tot volwassen dier, planten zich voort (vaak via parthenogenese) en sterven.
Hun snelle generatiewisseling stelt hen in staat om snel in te spelen op gunstige, maar tijdelijke, omgevingscondities in hun microhabitat.
3. Mannelijke bijen (darren) hebben een kort en functioneel bestaan
Darren, de mannelijke honingbijen, leven doorgaans slechts enkele weken (bv. 4-6 weken in de zomer). Hun enige biologische functie is het bevruchten van een nieuwe koningin tijdens haar bruidsvlucht. Als een dar succesvol paart, sterft hij onmiddellijk daarna omdat zijn voortplantingsorganen vast blijven zitten in de koningin. Darren die niet paren, worden vaak aan het einde van het seizoen, als ze nutteloos zijn geworden, uit de bijenkast verdreven en sterven dan.
4. Huisvliegen hebben (gelukkig?) een korte levenscyclus
De gewone huisvlieg leeft als volwassen insect gemiddeld slechts 15 tot 30 dagen, hoewel dit sterk afhangt van temperatuur en voedselbeschikbaarheid. Ondanks deze korte levensduur kunnen vrouwtjes in die periode wel honderden eitjes leggen, verdeeld over meerdere legsels.
Hun snelle ontwikkeling van ei tot volwassene (vaak minder dan twee weken onder ideale omstandigheden) draagt bij aan hun vermogen om snel plagen te vormen.
5. Sommige killivisjes leven slechts één seizoen
Bepaalde soorten killivisjes, met name die uit het geslacht Nothobranchius in Afrika, leven in tijdelijke poelen die tijdens het droge seizoen volledig opdrogen. Hun hele levenscyclus is aangepast aan deze cyclus en duurt vaak maar een paar maanden.
Ze komen uit hun eitjes bij de start van het regenseizoen, groeien extreem snel, worden geslachtsrijp, paren en leggen eieren in de modder. De volwassen vissen sterven als de poel opdroogt; de eieren overleven in diapauze.
6. De dwerg pygmee goby is een klein visje met een kort leven
De dwerg pygmee goby (Pandaka pygmaea) is een van de kleinste vissoorten ter wereld en heeft ook een van de kortste levensduren onder gewervelde dieren. Deze visjes, afkomstig uit Zuidoost-Azië, leven vaak niet langer dan ongeveer 2 maanden (rond de 59 dagen). In deze korte periode moeten ze groeien, volwassen worden en zich voortplanten om de volgende generatie veilig te stellen.
7. Labord’s kameleon leeft snel en sterft snel
Deze bijzondere kameleon (Furcifer labordi) uit Madagaskar heeft een van de kortste levenscycli van alle vierpotige gewervelden, vaak minder dan een jaar.
De eieren komen uit aan het begin van het regenseizoen (november). De jonge kameleons groeien razendsnel, paren al na enkele maanden (januari/februari), leggen hun eieren en sterven vervolgens allemaal voordat het droge seizoen (mei/juni) echt begint. Alleen de eieren overleven de droge periode.
8. Sommige kleine knaagdieren leven minder dan een jaar
Hoewel hun levensduur niet zo extreem kort is als die van eendagsvliegen, leven veel kleine zoogdieren zoals spitsmuizen en sommige soorten veldmuizen in het wild vaak maar een jaar, of soms zelfs maar enkele maanden na het bereiken van volwassenheid. Dit komt door een combinatie van een zeer snelle stofwisseling, hoge reproductiecijfers en een grote kans om ten prooi te vallen aan roofdieren.
Een extreem korte levensduur is een fascinerende evolutionaire strategie, vaak gekoppeld aan snelle voortplanting en het produceren van grote aantallen nakomelingen in een korte tijd. Deze dieren maximaliseren hun kansen om hun genen door te geven voordat hun tijd om is, een sterk contrast met de strategieën van langlevende soorten, maar even succesvol binnen hun ecologische niche.
