De nautilus is een van de meest fascinerende en mysterieuze wezens die in de diepzee rondzwemmen. Met hun elegante spiraalvormige schelp en oude afkomst zijn ze een wonder der natuur dat al miljoenen jaren bijna onveranderd is gebleven. Nautilussen behoren tot een groep dieren die wordt beschouwd als levende fossielen, en hun unieke eigenschappen maken hen tot een van de meest fascinerende bewoners van de oceaan. Hier zijn 10 boeiende weetjes over de nautilus!
1. Ze bestaan al meer dan 500 miljoen jaar
Nautilussen zijn letterlijk prehistorische wezens. Deze dieren bestaan al meer dan 500 miljoen jaar, wat betekent dat ze rondzwommen in de oceanen nog voor de dinosauriërs hun intrede deden. Ze hebben meerdere massa-extincties overleefd en zijn daardoor een van de oudste nog levende soorten op aarde. Ze zijn een prachtig voorbeeld van hoe de natuur zich kan aanpassen en overleven.
2. Nautilussen zijn verwant aan inktvissen
Hoewel nautilussen verwant zijn aan inktvisachtigen, zoals octopussen en pijlinktvissen, verschillen ze aanzienlijk van hun moderne neven. Terwijl inktvissen en octopussen geavanceerde jagers zijn met tentakels vol zuignappen, is de nautilus een veel eenvoudiger dier dat nog steeds een uitwendig schelp heeft. In feite zijn ze meer verwant aan hun verre voorouders dan aan moderne inktvissen.
3. Ze hebben een prachtig spiraalvormige schelp
Het meest opvallende kenmerk van de nautilus is zijn schitterende spiraalvormige schelp. De schelp is niet alleen prachtig, maar ook uiterst functioneel. Het bestaat uit verschillende kamers die de nautilus vult met gas en vloeistof, waardoor hij zijn drijfvermogen kan regelen en gemakkelijk door de diepzee kan navigeren. Dit maakt de schelp een soort van natuurlijke duikboot.
4. Ze hebben tot 90 tentakels
In tegenstelling tot hun inktvisachtige neven, hebben nautilussen geen zuignappen op hun tentakels. In plaats daarvan beschikken ze over wel 90 tentakels die bedekt zijn met plakkerige groeven. Deze tentakels helpen hen om prooien, zoals kleine krabben en garnalen, te vangen. De tentakels kunnen zich intrekken in de schelp, wat hen beschermt tegen roofdieren.
5. Nautilussen leven in de diepe oceaan
Nautilussen leven voornamelijk in de donkere, diepe delen van de oceaan, op diepten van 200 tot 700 meter. Overdag blijven ze op grotere diepten om roofdieren te vermijden, maar ’s nachts komen ze omhoog om te jagen. Door in het donker te jagen, vermijden ze veel van de gevaren die in ondiepere wateren op de loer liggen.
6. Hun ogen zijn primitief maar effectief
De ogen van de nautilus zijn heel anders dan die van hun moderne verwanten. In plaats van complexe ogen met lenzen, hebben ze primitieve gaatjes-ogen. Deze ogen werken als een soort camera obscura, waarbij licht door een klein gaatje naar binnen komt. Hoewel dit hen niet het scherpste zicht geeft, is het voldoende voor hun diepzeeomgeving.
7. Ze bewegen zich voort door waterstralen
Net als andere koppotigen beweegt de nautilus zich voort door middel van jet-propulsie. Ze zuigen water in hun lichaam en persen het met kracht naar buiten via een buisje, wat hen vooruit stuwt. Dit is een efficiënte manier van voortbewegen in de oceaan en maakt hen verrassend wendbaar voor een dier met een harde schelp.
8. Ze kunnen hun schelp herstellen
Een van de bijzondere eigenschappen van de nautilus is dat ze in staat zijn om hun schelp te herstellen als deze beschadigd raakt. Dit vermogen is cruciaal voor hun overleving, aangezien hun schelp niet alleen bescherming biedt, maar ook helpt om hun drijfvermogen te regelen. Door calciumcarbonaat te produceren, kunnen ze scheuren in de schelp dichtmaken.
9. Ze hebben een trage stofwisseling
In vergelijking met andere koppotigen, zoals inktvissen, hebben nautilussen een extreem trage stofwisseling. Dit betekent dat ze lange tijd zonder voedsel kunnen overleven. Deze trage stofwisseling past goed bij hun leefstijl in de diepe oceaan, waar voedselbronnen schaars kunnen zijn. Ze kunnen dagen of zelfs weken zonder te eten en toch blijven functioneren.
10. Ze zijn een symbool van de gulden snede
De schelp van de nautilus wordt vaak aangehaald als een voorbeeld van de gulden snede, een wiskundige verhouding die overal in de natuur voorkomt en wordt gezien als een symbool van schoonheid en harmonie. De perfecte spiraal van hun schelp volgt deze verhoudingen, wat hen niet alleen biologisch interessant maakt, maar ook een inspiratiebron voor kunstenaars en wetenschappers.