Het roodborstje (Erithacus rubecula) is een van de meest geliefde vogels in Nederland en Europa. Met zijn ronde lichaam, felle oranje borst en nieuwsgierige gedrag is hij een graag geziene gast in tuinen en bossen. Maar achter dat schattige uiterlijk schuilt een vogel met een complex karakter en verrassende eigenschappen. Hier zijn 14 bijzondere weetjes over het roodborstje!
1. Het roodborstje is geen typische zangvogel
Hoewel het roodborstje een prachtige zangstem heeft, is hij niet zoals andere zangvogels. Veel soorten stoppen met zingen in de herfst en winter, maar het roodborstje blijft het hele jaar door zingen. Dit helpt hem om zijn territorium te verdedigen, zelfs in de koude maanden.
2. Ze zingen zelfs ’s nachts
Sommige roodborstjes zingen niet alleen overdag, maar ook in de nacht. Dit komt vooral voor in stedelijke gebieden waar kunstlicht hun interne klok verstoort. Hierdoor beginnen ze al te zingen wanneer andere vogels nog slapen.
3. Ze zijn verrassend territoriaal en agressief
Ondanks hun schattige uiterlijk zijn roodborstjes zeer territoriaal. Ze verdedigen hun gebied fel tegen indringers en kunnen zelfs andere vogels aanvallen. Wetenschappers hebben waargenomen dat roodborstjes soms hun eigen reflectie aanvallen omdat ze denken dat het een indringer is.
4. Mannetjes en vrouwtjes zien er precies hetzelfde uit
Bij veel vogelsoorten zijn mannetjes kleurrijker dan vrouwtjes, maar bij het roodborstje is er geen zichtbaar verschil tussen de geslachten. Dit maakt het lastig om ze uit elkaar te houden.
5. Ze zijn nieuwsgierig en benaderen vaak mensen
Roodborstjes hebben weinig schroom om in de buurt van mensen te komen. In tuinen en parken komen ze vaak op korte afstand kijken, vooral als er gegraven wordt – ze hopen dan op insecten en wormen.
6. Ze volgen vaak tuiniers
Een van de meest charmante gedragingen van het roodborstje is dat ze mensen volgen die in de tuin werken. In Engeland wordt dit gedrag al eeuwenlang opgemerkt en er zijn zelfs volksverhalen over tuiniers die roodborstjes als trouwe metgezellen beschouwen.
7. Ze migreren… maar niet allemaal
In Nederland blijven veel roodborstjes het hele jaar door, maar roodborstjes uit Noord- en Oost-Europa trekken in de winter naar het zuiden. Hierdoor zie je in de winter soms andere roodborstjes dan in de zomer.
8. Roodborstjes herkennen individuen aan hun zang
Roodborstjes kunnen andere roodborstjes onderscheiden aan de hand van hun zang. Ze gebruiken subtiele verschillen in toonhoogte en ritme om te bepalen of een vogel een vriend of vijand is.
9. Hun felgekleurde borst dient als waarschuwing
De iconische oranje borst van het roodborstje is niet alleen voor de show. Het dient als een territoriaal signaal: hoe feller de kleur, hoe dominanter de vogel. Andere roodborstjes reageren agressiever op vogels met een heldere borst.
10. Ze hebben een verrassend gevarieerd dieet
Hoewel roodborstjes vooral insecten en wormen eten, kunnen ze in de winter ook bessen, zaden en vruchten eten. Dit helpt hen om te overleven wanneer insecten schaars zijn.
11. Hun eieren zijn verrassend klein
Roodborstjes leggen kleine, witachtige eieren met bruine spikkels. De eieren zijn meestal maar 2 cm groot en het vrouwtje broedt ze alleen uit, terwijl het mannetje haar helpt door voedsel te brengen.
12. Ze broeden meerdere keren per jaar
Roodborstjes kunnen tot wel drie nesten per jaar grootbrengen, vooral als de omstandigheden goed zijn. Dit verhoogt hun overlevingskansen in de natuur.
13. In de Britse cultuur wordt het roodborstje geassocieerd met Kerstmis
In Groot-Brittannië is het roodborstje een iconisch symbool van Kerstmis. Dit komt deels door oude postbodes, die rode uniformen droegen en ‘Robins’ werden genoemd. Het roodborstje werd daardoor een symbool op kerstkaarten.
14. Ze worden gemiddeld maar twee jaar oud
Ondanks hun populariteit in tuinen, leven de meeste roodborstjes niet langer dan twee jaar. Ze hebben veel natuurlijke vijanden, waaronder katten, uilen en sperwers. Toch kunnen sommige roodborstjes in uitzonderlijke gevallen tot acht jaar oud worden.
Het roodborstje mag dan klein zijn, maar het is een vogel met een grote persoonlijkheid. Van zijn agressieve territoriumgedrag tot zijn nieuwsgierigheid naar mensen, hij blijft een van de meest fascinerende vogels in Europa. De volgende keer dat je een roodborstje ziet, weet je dat er achter dat pluizige uiterlijk een slimme en felle overlever schuilt!
