Er zijn maar weinig mensen fan van kakkerlakken. Deze insecten worden meestal geassocieerd met viezigheid en onhygiënische omstandigheden. De wereld zou beter af zijn zonder kakkerlakken! Toch? Nee, de meeste dingen die je denkt te weten van kakkerlakken zijn mythen en niet waar. Zo zijn er 5.000 verschillende soorten kakkerlakken, en slechts 30 hiervan zijn ziekteverspreiders. En o ja, ook kakkerlakken overleven geen radioactieve ramp!
1. Kakkerlakken leven wereldwijd
Er zijn weinig diersoorten die kunnen overleven in wisselende omstandigheden. De kakkerlak is er één van. Dit oersterke beestje kan bijna overal overleven en komt daardoor op ieder continent van de wereld voor. Alleen op Antarctica zijn geen kakkerlakken, verder komen ze overal voor van regenwouden tot woestijnen. In de regenwouden leven de meeste soorten, maar ook op de mount everest op een hoogte van meer dan 5.000 meter komt een kakkerlaksoort voor, de Eupolyphaga everestiana.
2. Kakkerlakken zijn net zo oud als dino’s
Kakkerlakken hebben een enorm aanpassingsvermogen. Hierdoor hebben ze de meest zware klimaatveranderingen op de aarde kunnen overleven. De dinosaurussen hebben het niet gered, maar de kakkerlakken wel! Deze diertjes lopen inmiddels al zo’n 350 miljoen jaar rond op deze planeet.
3. 90 eitjes per keer!
Toby Hudson/wikimedia commons
Een kakkerlak komt bijna nooit alleen. De kans is groot dat hij of zij gevolgd wordt door honderden familieleden. Niet zo gek wanneer je bedenkt dat een kakkerlak vrouwtje wel 90 eitjes per keer kan leggen en dat wel vier keer per jaar! Deze eitjes komen binnen een paar dagen uit en nog geen maand later zijn de kleintjes uitgegroeid tot volwassen kakkerlakken.
4. Kakkerlakken kunnen alles eten
De kakkerlak doet de term ‘alleseter’ eer aan. Het zijn omnivoren die alles eten wat ze tegenkomen. Van vlees tot poep, van lijm tot rottend afval. Vanwege dat laatste spelen deze diertjes een belangrijke rol in het ecosysteem. Het zijn echte opruimertjes. Voortaan dus iets meer respect voor de kakkerlak graag!
5. Sissende kakkerlakken
Sissende kakkerlakken zijn populair als terrariumdier. De Nederlandse kamertemperatuur is te laag voor ze, zodat ze bij ontsnapping geen plaag kunnen worden. Bij bedreiging of territoriumverdediging hun aanvaller af te schrikken door middel van een fel sissend geluid dat wel 90 decibel kan bedragen. Dit geluid maken ze door het achterlijf samen te trekken en zo lucht door de tracheeën te stuwen.
6. Een maand zonder eten
Is er even geen voedsel te vinden? Geen probleem voor kakkerlakken. Deze insecten kunnen wel een maand lang zonder eten. Dit komt doordat het koudbloedige diertjes zijn. Overigens kunnen ze niet zo lang zonder water. Zonder water sterven ze binnen een week.
7. 40 minuten zonder lucht
Nog zo’n bizar feitje: de kakkerlak kan wel 40 minuten zonder lucht. Hierdoor is het beestje een uitstekende duiker, die wel een half uur lang onder water kan blijven. Kakkerlakken houden hun adem lang in, om te voorkomen dat hun lichaam vocht verliest. Ze gebruiken namelijk dezelfde buis om adem te halen en water uit te ‘zweten’.
8. Verspreiders van gevaarlijke bacteriën
Zoals gezegd zijn er meer dan 5.000 soorten kakkerlakken en slechts 1% van deze groep zijn ziekteverspreiders. Vervelend, maar wel atypisch voor de gehele soort.
De ziekteverspreiders kunnen maar liefst 33 verschillende soorten bacteriën verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan salmonella en E.coli, die flinke voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Kakkerlakken vervellen af en toe en de dode huid kan menselijk voedsel besmetten en een allergische reactie veroorzaken.
9. Sommige kakkerlakken hebben vleugels
De meeste soorten kakkerlakken hebben vleugels, maar de meeste kunnen daarmee maar een korte afstand overbruggen. Er zijn ook kakkerlakken die helemaal niet kunnen vliegen en hun vleugels alleen gebruiken om van de ene naar de andere plek te zweven. De vleugels dienen tegelijkertijd als een soort schild.
10. Kakkerlakken zijn luilakken
De (Amerikaanse) kakkerlak kan als het nodig is zo’n 5 kilometer per uur rennen, maar doet dat alleen als er gevaar dreigt. De rest van de tijd brengt het beestje luierend door. Zo’n driekwart van de tijd brengt het op die manier door.
11. Kakkerlakken houden van bier
Er is een kleine overeenkomst tussen kakkerlakken en veel mensen: ze houden allebei van alcoholische drankjes. Vooral bier is favoriet. Daarin zit een voor de kakkerlak ideale mix van hop en suiker.
12. Een kakkerlak kan leven zonder hoofd
Toch wel een heel bizar feitje: een kakkerlak kan tot wel 9 dagen overleven zonder hoofd. Dit komt doordat het brein van het beestje niet in zijn hoofd maar in zijn lijf zit. Ook voor de ademhaling is het hoofd niet nodig. Dit gaat namelijk via kleine openingen in het lijf. UIteindelijk overlijdt de kakkerlak wel, maar dat komt simpelweg doordat eten en drinken niet meer mogelijk is.
13. Het zijn geen ochtenddieren
Kakkerlakken zijn nachtdiertjes. Meer bijzonder is dat ze ‘s morgens vroeg amper functioneren. Zo blijkt uit onderzoek dat ze op dat tijdstip geen nieuwe herinneringen kunnen vormen. Alles wat ze tijdens de ochtenduren leren vergeten ze dus direct weer!
14. Kakkerlak gevechten zijn al eeuwenoud
Bij gebrek aan vermaak kunnen gevechten tussen kakkerlakken heel boeiend zijn. Men denkt dat het eerste grote kakkerlak gevecht plaatsvond in China. Ruim een eeuw geleden werd de ‘sport’ ook populair in Amerika. In een New York Times uit 1886 staat een verhaal over Chinese mannen die geld verdienden door mensen te laten gokken bij kakkerlak gevechten.
15. Kakkerlak races ook
Houd je niet zo van vechten? Dan zijn kakkerlak races misschien meer jouw ding. Deze ‘sport’ is inmiddels internationaal bekend en bestaat ook al heel lang. Kakkerlakken worden speciaal voor de races grootgebracht en getraind. Ze krijgen zelfs namen, zoals ‘the Green Machine’.
16. Er bestaat een lichtgevende kakkerlak
In 1939 ontdekten wetenschappers een bijzondere soort kakkerlak in een afgelegen gebied in Ecuador, de Lucihormetica luckae. Het speciale aan deze soort is dat de kakkerlak licht kan geven. Het lijkt erop dat dit licht gebruikt wordt om aanvallers in verwarring te brengen en te verjagen. Helaas is het gebied waar de kakkerlak werd gevonden later verwoest door een vulkaan. Het is dus de vraag of deze soort nog steeds bestaat.
17. Kakkerlak in cosmetica
In China bestaan speciale kakkerlakkwekerijen. Veel Chinezen geloven namelijk dat gedroogde kakkerlak een effectief ingrediënt is een allerlei middeltjes en cosmetica. Cosmetica bedrijven voegen gedroogde kakkerlak in poedervorm toe aan crèmes en zalfjes. De grootste kakkerlak kwekerij heeft maar liefst 10 miljoen van die beestjes rondlopen.
18. De grootste kakkerlak ter wereld
De Megaloblatta blaberoides heeft een vleugelwijdte van 18 centimeter en is hiermee de grootste akkerlak
19. De zwaarste kakkerlak ter wereld
Mark Pellegrini /wikimedia commons
De Macropanesthia rhinoceros (grote gravende kakkerlak) is de zwaarste kakkerlak, deze soort kan wel 9 centimeter groot worden en 30 gram wegen. Daarnaast kan deze soort ook nog eens 10 jaar oud worden, terwijl de meeste kakkerlakken niet ouder worden dan 2. De grote gravende kakkerlak leeft in Australië en is overigens niet gevaarlijk.
20.Kakkerlakken overleven geen nucleaire ramp
Kakkerlakken lijken onverwoestbaar, ze bewijzen dat ook door al honderden miljoenen jaren op aarde te leven en zich aan te passen aan alle omstandigheden. Er wordt weleens gezegd dat het de enige dieren zijn die een nucleaire oorlog zouden overleven. Niets van waar, ze kunnen iets beter tegen radiatie dan mensen, maar ook de kakkerlakken leggen het loodje bij een nucleaire ramp.