De meeste mensen houden niet van insecten. Vervelende vliegen, zoemende en stekende muggen, vijandige wespen: je hebt ze liever niet in je buurt. Toch bestaat er een klein kleurrijk kevertje dat wel op ieders sympathie mag rekenen: het lieveheersbeestje. Wie trok er als kind de tuin niet in om lieveheersbeestjes te vangen en ze daarna in een lucifersdoosje te stoppen? Alleen zijn naam al doet vermoeden dat het hier om een onschuldig diertje gaat. En inderdaad, het lieveheersbeestje doet niemand kwaad. Meer nog, het is zelfs een heel nuttig insect.
Bladluizen op het menu
Bladluizen zijn een ware pest in de tuin, omdat ze zich voeden met de sappen van planten. In het ergste geval sterven planten af door een invasie van bladluizen. In plaats van deze vervelende beestjes te lijf te gaan met allerlei schadelijke insecticiden, roep je beter de natuurlijke vijand van de bladluis te hulp: het lieveheersbeestje. Een volwassen lieveheersbeestje vreet zo’n 100 bladluizen per dag. In tuinwinkels vind je speciale ‘huisjes’ voor lieveheersbeestjes waarmee je de kevertjes naar je tuin lokt. In de betere tuinzaken biedt men doosjes aan met larven van lieveheersbeestjes, die je in je tuin uitzet. Een biologischer manier om bladluizen te bestrijden bestaat er niet…
Eitjes leggen te midden van bladluizen
Het lieveheersbeestje legt zijn eitjes in grote kolonies bladluizen. Hoe kun je er immers beter voor zorgen dat je kroost voldoende te eten heeft? Als de larven uitgekomen zijn, vreten ze zich te pletter aan bladluizen. Na zes weken, wanneer de larven zich verpoppen tot kevertjes, hebben ze zo’n 5000 bladluizen opgeschrokt.
Onvruchtbare eitjes als snelle hap
Het lieveheersbeestje legt naast bevruchte eitjes ook een hele hoop onvruchtbare eitjes. Deze dienen als gemakkelijk toegankelijke voedingsbron voor de uitkomende larven. Het valt op dat het kevertje veel meer onvruchtbare eitjes legt als er in de omgeving weinig bladluizen voorhanden zijn. Kwestie van je kroost niet van honger te laten omkomen.
Door Onze-Lieve-Heer gestuurd
Er zijn verschillende verklaringen voor de benaming ‘lieveheersbeestje’. Volgens een populair verhaal stuurde Onze-Lieve-Heer het lieveheersbeestje naar de aarde om een onschuldige terdoodveroordeelde te redden. Het kevertje kroop op de nek van de gevangene die ten onrechte zou worden terechtgesteld. Toen de beul met de bijl klaar stond om de man te onthoofden, voelde de gevangene het lieveheersbeestje in zijn nek. Hij vroeg de beul te wachten tot het kevertje weg was, anders zou immers ook het lieveheersbeestje gedood worden. Niemand geloofde toen nog in de schuld van de veroordeelde man, en hij ging vrijuit. In het Engels noemt men het kevertje ‘ladybird’, ‘ladybug’ of ‘ladybeetle’. Al deze namen verwijzen naar de Maagd Maria. Om gewassen te beschermen tegen insectenplagen, bad men in de middeleeuwen immers vaak tot de Heilige Maagd…
Belagers afschrikken
Het lieveheersbeestje heeft een doeltreffende manier ontwikkeld om zijn belagers af te schrikken. Als het zich bedreigd voelt, scheidt het kevertje langs zijn pootjes een gele lichaamsvloeistof af, het zogenaamde hemolymfe. Zijn belagers worden terstond kotsmisselijk van de bittere alkaloïde stoffen in het hemolymfe en druipen al snel af. Wie jaagt er immers op een beest dat een bittere vieze brij afscheidt?
Kannibalisme onder de lieveheersbeestjes
Ja, in tijden van hongersnood vreten lieveheersbeestjes zelfs elkaar op. Een hongerig lieveheersbeestje eet zonder pardon larven, eitjes, poppen en zelfs volwassen soortgenoten op als er geen bladluizen te vinden zijn. Zoals dat in de natuur meestal het geval is, overleven alleen de sterkste exemplaren.
Heel veel soorten lieveheersbeestjes
Het inheemse lieveheersbeestje is vooral gekend als een kevertje met rode vleugels en twee zwarte stippen. Er bestaan echter ook lieveheersbeestjes met zwarte, grijze en bruine vleugels met rode stippen, of gele vleugels met zwarte stippen of strepen.
Het aantal stippen zegt niks over de leeftijd
Het aantal stippen varieert van 0 tot 21. Er wordt weleens beweerd dat het kevertje even oud is als het aantal stippen op zijn vleugels. Een lieveheersbeestje met 21 stippen zou dus 21 jaar oud zijn? Onzin, natuurlijk. Het aantal stippen op de vleugels is een kenmerk voor de soort waartoe het kevertje behoort, maar zegt niets over zijn leeftijd. Het schattige kevertje wordt gemiddeld immers maar één jaar oud…