Het stekelvarken is een van de meest opvallende knaagdieren ter wereld. Met zijn stekelige vacht en verrassende verdedigingsmechanismen is dit dier een meester in overleving. Ondanks hun ruige uiterlijk zijn stekelvarkens fascinerende en vaak misbegrepen dieren.
1. Stekelvarkens zijn geen egels
Hoewel ze op het eerste gezicht misschien op egels lijken, zijn stekelvarkens totaal anders. Ze behoren tot de knaagdieren en zijn nauw verwant aan dieren zoals bevers en cavia’s. Hun stekels zijn ook veel langer en stijver dan die van een egel.
2. Ze hebben stekels als bescherming
De stekels van een stekelvarken zijn holle, scherpe haren die het dier beschermen tegen roofdieren. Als ze zich bedreigd voelen, zetten ze hun stekels op, wat hen groter en angstaanjagender maakt.
3. Ze kunnen hun stekels niet afschieten
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kunnen stekelvarkens hun stekels niet afschieten. De stekels laten echter wel gemakkelijk los als een roofdier ze aanraakt, waardoor de aanvaller een pijnlijke ervaring krijgt.
4. Er zijn twee hoofdtypen stekelvarkens
Stekelvarkens worden verdeeld in twee groepen: oude wereld stekelvarkens (Hystricidae), die in Europa, Azië en Afrika leven, en nieuwe wereld stekelvarkens (Erethizontidae), die in Noord- en Zuid-Amerika voorkomen. De Amerikaanse soorten zijn vaak kleiner en kunnen beter klimmen.
5. Sommige stekelvarkens leven in bomen
Nieuwe wereld stekelvarkens hebben een grijpstaart, waarmee ze zich goed kunnen vasthouden aan takken. Dit maakt hen uitstekende klimmers en stelt hen in staat om voedsel te vinden in boomtoppen.
6. Ze kunnen behoorlijk groot worden
Afhankelijk van de soort kunnen stekelvarkens variëren in grootte van 25 tot 90 cm lang, exclusief de staart. Sommige Afrikaanse stekelvarkens kunnen wel 15 kg wegen, wat ze tot een van de grootste knaagdieren maakt.
7. Stekels zijn niet hun enige verdediging
Naast hun scherpe stekels maken stekelvarkens ook luidruchtige waarschuwingsgeluiden, zoals sissen en ratelen met hun staart. Sommige soorten hebben zelfs holle stekels die een ratelend geluid maken als ze worden geschud.
8. Ze zijn verrassend snel
Ondanks hun lompe uiterlijk kunnen stekelvarkens snel wegrennen als ze worden bedreigd. Wanneer vluchten geen optie is, draaien ze zich om en steken hun stekels naar achteren, klaar om een roofdier af te weren.
9. Stekelvarkens zijn nachtdieren
Overdag verstoppen ze zich in holen, rotsspleten of boomholtes en ‘s nachts gaan ze op zoek naar voedsel. Hierdoor vermijden ze veel roofdieren die overdag actief zijn.
10. Ze eten voornamelijk planten
Stekelvarkens zijn herbivoren en eten bladeren, schors, wortels en fruit. Sommige soorten knagen ook aan botten om calcium aan te vullen en hun tanden scherp te houden.
11. Hun tanden groeien hun hele leven door
Net als bij andere knaagdieren groeien de voortanden van een stekelvarken voortdurend. Ze moeten blijven knagen om hun tanden op de juiste lengte te houden.
12. Stekelvarkens zijn sociale dieren
Sommige soorten leven solitair, maar veel stekelvarkens leven in kleine familiegroepen. Ze delen holen en zorgen samen voor hun jongen.
13. Hun paring is een uitdaging
Omdat stekelvarkens bedekt zijn met scherpe stekels, moeten ze voorzichtig zijn tijdens het paren. Het vrouwtje ontspant haar stekels om verwondingen bij het mannetje te voorkomen.
14. Ze kunnen lang leven
Stekelvarkens kunnen in het wild tot 15 jaar oud worden en in gevangenschap soms zelfs tot 20 jaar. Dit is vrij lang voor een knaagdier.
Stekelvarkens zijn fascinerende dieren met unieke verdedigingsmechanismen en verrassende overlevingstechnieken. Ze zijn niet alleen een van de grootste knaagdieren ter wereld, maar ook een belangrijk onderdeel van hun ecosystemen. Ondanks hun stekelige uiterlijk zijn ze intrigerende en nuttige dieren die respect verdienen.
