De schattige, wollige wombat is een buideldier dat alleen voorkomt in Australië en op Tasmanië. Hij heeft wel wat weg van een kruising tussen een beer (een kleintje dan) en een das.
Wombats (Vombatidae) behoren tot de orde van klimbuideldieren, maar klimmen is nu niet bepaald hun favoriete bezigheid. Dat is misschien te verklaren door het feit dat de wombat daar niet zo goed in is… Maar graven kan hij wel als de beste! Hun burchten, waar ze het grootste gedeelte van de dag in doorbrengen, vind je tot op een diepte van wel 3 meter en het bijbehorende gangenstelsel kan zo’n 200 meter lang worden. Wil je meer weten over de wombat? Lees dan snel verder!
De wombat is een vegetariër
Wombats zijn herbivoren en leven op een strikt plantaardig dieet. ’s Nachts komen wombats uit hun burcht en gaan ze op zoek naar grassen, knollen en wortels. In de winter laat de wombat zich soms ook overdag zien, om even te zonnebaden of om wat te eten. De spijsvertering van een wombat is traag, het duurt wel 14 tot 18 dagen voor een wombat wat verteerd heeft, en hij heeft een zeer lage energiebehoefte. Hierdoor is de wombat minder tijd kwijt aan het zoeken naar voedsel en het eten zelf, dan andere herbivoren van vergelijkbare grootte.
De tanden van een wombat blijven groeien
Net als bij bijvoorbeeld een cavia blijven de tanden van een wombat zijn hele leven lang groeien. Hoe kan het dan dat er geen wombats rondlopen met een enorme over- en/of onderbeet? Door het kauwen op grassen, schors en wortels houdt de wombat de groei van zijn tanden in toom.
Wombats maken vierkante poep
De wombat is het enige dier ter wereld dat kubusvormige drollen legt. Het zijn ook nog eens zeer droge keutels, want wombats halen tijdens het lange spijsverteringsproces alles uit hun voeding wat er maar uit te halen valt, tot en met het laatste druppeltje water aan toe. Door de wijze waarop de darmen rekken, komen er uiteindelijk kubusvormige keutels tevoorschijn. Wombats hebben dus geen vierkante anus, zoals een tijdje werd gedacht, en ze slaan ook niet aan het boetseren nadat ze gepoept hebben. De drollen van wombats die in dierentuinen leven is soms minder vierkant, waarschijnlijk omdat deze dieren meer vocht tot zich kunnen nemen.
Wombats krijgen meestal maar één jong
Tweelingen zijn zeer zeldzaam in de wombatwereld. Meestal krijgen de vrouwtjes maar één jong tegelijk. Dat jong is, net als bij veel andere buideldieren, nog heel klein. Een wombatjong weegt circa 2 gram en is zo’n 2 centimeter groot. Maar klein als het jong is, hij weet wel meteen naar de buidel van mama te kruipen om zich daar vast te zuigen aan een tepel. Het jong blijft zes tot tien maanden in de buidel en blijft daarna nog even gezellig hangen in de ondergrondse nestkamer. Ma Wombat blijft het jong spenen tot het ongeveer vijftien maanden oud is. Daarna is het tijd om op eigen benen te staan.
De opening van de buidel wijst naar achteren
Hoe voorkom je nu als wombat zijnde dat een jong tijdens het graven helemaal onder de viezigheid komt te zitten? Daar is over nagedacht bij ‘het ontwerp’ van de wombat. De opening van de buidel wijst namelijk naar achteren, zodat er tijdens het graven en spitten van gangen en burchten nog geen korreltje zand op het jong belandt.
Er leven nog drie soorten wombats
Momenteel leven er nog drie soorten wombats in Australië: de gewone wombat, de noordelijke breedneuswombat en de zuidelijke breedneuswombat. De gewone wombat heeft geen haar op zijn neus, maar de twee soorten breedneuswombats wel. Het voortbestaan van de noordelijke breedneuswombat staat erg onder druk. Er leven waarschijnlijk nog maar zo’n zeventig exemplaren, wat het tot een van de meest zeldzame grote zoogdieren ter wereld maakt. De terugloop van het aantal noordelijke breedneuswombats ligt onder andere aan de concurrentie die het buideldier kreeg, na de introductie van konijnen en schapen in Australië. Daarnaast werd zijn favoriete kostje (inheemse grassoorten) vervangen door Afrikaans buffelgras. Nu komt deze wombatsoort alleen nog voor in Nationaal Park Epping Forest.
De wombat is nogal op zichzelf
De gewone wombat leeft in principe solitair. Alleen in de paartijd zoeken ze elkaars burcht op. Volwassen mannetjes staan erom bekend dat ze andere dieren uit hun leefgebied verjagen. De zuidelijke breedneuswombat heeft wel graag wat gezelschap en deelt zijn burcht met vijf tot tien andere wombats.
Ze kunnen een aardig sprintje trekken
Ondanks hun nogal plompe voorkomen en relatief korte pootjes, zijn wombats best snel. Marathons lopen ze niet, maar op korte afstanden bereiken ze snelheden tot wel 40 kilometer per uur!
Hij keert zijn vijand de rug toe
Dingo’s en Tasmaanse duivels zijn de voornaamste vijanden van de wombat. Wanneer deze roofdieren de burcht bezoeken, keert de wombat zich om en sluit de opening af met zijn stevig gebouwde rug. Moeder Natuur heeft de rug van wombats voorzien van een speciale combinatie van kraakbeen en bot, met daaroverheen een zeer harde huid. Zijn rug fungeert dus eigenlijk als een soort schild.
Geen knuffelbeest, maar een wild dier
Zijn schattige uiterlijk levert de wombat heel wat ongewenste aandacht op. Toeristen willen maar al te graag een selfie maken met een van deze buideldieren. Ze hinderen de wombats als ze langslopen en pakken ze zelfs op, hierbij vergetende dat het om een wild dier gaat en niet om een knuffelbeest. Vooral op Maria Island, een eiland waar veel wombats en andere typisch Australische dieren voorkomen, maakten overenthousiaste toeristen het echt te bont. Tasmanië deed daarom in 2019 een oproep aan de vakantiegangers om een eed af te leggen, waarin ze beloven de harige en gevederde bewoners van het eiland met rust te laten en wild te laten zijn.
De wombat heeft zijn eigen verkeersbord
In Nederland hebben we het verkeersbord met een springend hert als waarschuwing voor overstekend wild. In Australië staan op deze verkeersborden hele andere dieren. Zo schitteren onder andere de kangoeroe, casuaris (een grote loopvogel) en dromedarissen op de borden en natuurlijk ontbreekt de wombat niet in dit rijtje!