De piranha is een van de meest beruchte vissen ter wereld. Met hun scherpe tanden en reputatie als gevaarlijke jagers hebben ze een bijna mythische status verworven. Maar piranha’s zijn veel complexer dan hun woeste imago doet vermoeden.
1. Ze leven voor in Zuid-Amerika
Piranha’s komen van nature voor in de rivieren en meren van Zuid-Amerika, met name in het Amazonegebied. Hier zwemmen ze in enorme scholen door het troebele water van de Amazone en zijn zij een cruciale schakel in het ecosysteem.
2. Er zijn meer dan 30 soorten piranha’s
Hoewel de meeste mensen maar één soort piranha kennen, zijn er meer dan 30 verschillende soorten. Deze variëren in grootte, gedrag en dieet. De bekendste soort is de roodbuikpiranha (Pygocentrus nattereri), die vaak wordt beschouwd als de agressiefste.
3. Het zijn niet allemaal vleeseters
Hoewel piranha’s bekendstaan als vleeseters, zijn ze eigenlijk omnivoren. Dit betekent dat ze niet alleen vlees eten, maar ook planten, vruchten en zaden. Vooral tijdens het regenseizoen eten veel soorten piranha’s ook plantaardig voedsel.
4. Ze hebben vlijmscherpe tanden
Een van de meest iconische kenmerken van de piranha is hun scherpe tanden. Deze driehoekige tanden zijn perfect ontworpen om vlees te scheuren. Ze zijn zo scherp dat ze zelfs het vlees van hun prooi kunnen afbijten met één enkele beet.
5. Hun tanden groeien terug
Als een piranha een tand verliest, hoeft hij zich geen zorgen te maken. Piranha’s kunnen hun tanden opnieuw laten groeien, net als haaien. Hun tanden groeien in rijen, en wanneer een tand breekt of verloren gaat, komt er snel een nieuwe in de plaats.
6. Piranha’s hebben krachtige kaken
Naast hun scherpe tanden hebben piranha’s ook ongelooflijk krachtige kaken. Ze kunnen bijtkrachten van wel 30 keer hun eigen lichaamsgewicht bereiken. Dit maakt hun beet extreem krachtig voor een vis van hun formaat.
7. Ze zwemmen in scholen voor bescherming
Piranha’s staan erom bekend dat ze in scholen zwemmen. Dit doen ze echter niet altijd om samen te jagen, maar vaak juist voor bescherming. In het diepe water van de Amazone kunnen ze zelf ten prooi vallen aan grotere roofdieren, zoals kaaimannen en reuzemeervallen. In groepen zijn ze veiliger.
8. Hun reputatie is overdreven
Hoewel piranha’s een angstaanjagende reputatie hebben, is dit vaak sterk overdreven. Aanvallen op mensen zijn zeldzaam en komen meestal alleen voor wanneer de vissen hongerig zijn en hun natuurlijke voedsel schaars is. De meeste piranha’s vermijden mensen en zijn niet zo bloeddorstig als vaak wordt gedacht.
9. Ze communiceren met geluiden
Piranha’s hebben een uniek communicatiemiddel: geluiden. Ze maken onderwatergeluiden, zoals knorrende en klikkende geluiden, om met elkaar te communiceren. Dit doen ze vooral in stressvolle situaties of om hun dominantie in de groep te laten gelden.
10. Ze hebben een uitstekend reukvermogen
Piranha’s vertrouwen sterk op hun reukvermogen om voedsel te vinden. Ze kunnen bloed en andere geuren in het water van grote afstand ruiken, wat hen helpt om snel prooien te lokaliseren, zelfs in troebel water.
11. Ze kunnen in gevangenschap worden gehouden
Hoewel het misschien verrassend is, kunnen piranha’s in aquaria worden gehouden, zolang ze genoeg ruimte hebben. In een goed onderhouden aquarium kunnen ze zich zelfs aanpassen aan hun omgeving en worden ze minder agressief. Toch zijn het geen vissen voor beginnende aquarianen, vanwege hun specifieke behoeften.
12. Hun dieet verandert met de seizoenen
Tijdens het regenseizoen hebben piranha’s toegang tot een overvloed aan voedsel, zoals vruchten en zaden die van overhangende bomen in het water vallen. Tijdens het droge seizoen, wanneer het waterpeil daalt en voedsel schaarser is, worden ze agressiever en eten ze meer vlees.
13. Ze kunnen snel zwemmen
Piranha’s zijn niet alleen krachtig, maar ook snel. Hoewel ze meestal rustig door het water glijden, kunnen ze in een oogwenk versnellen wanneer ze een prooi bespringen. Deze plotselinge uitbarstingen van snelheid helpen hen om prooien te verrassen.
14. Ze zijn belangrijke aaseters
Piranha’s spelen een cruciale rol als aaseters in hun ecosystemen. Ze ruimen dode dieren op die in de rivier terechtkomen, wat helpt om het water schoon te houden. In veel gevallen eten ze dieren die al dood of verzwakt zijn.
15. Ze kunnen ook kannibalistisch zijn
In tijden van voedselschaarste kunnen piranha’s kannibalistisch worden en elkaar opeten. Dit gedrag komt vooral voor tijdens het droge seizoen, wanneer het waterpeil laag is en voedsel beperkt is. Jongere en zwakkere piranha’s zijn dan het meest kwetsbaar.
16. Piranha’s kunnen in het droge seizoen geïsoleerd raken
Tijdens het droge seizoen, wanneer de rivierpeilen dalen, kunnen groepen piranha’s vast komen te zitten in kleine poelen of geïsoleerde wateren. Dit verhoogt hun agressiviteit omdat de voedselvoorraad in deze beperkte leefruimte snel opraakt.
17. Ze zijn geen top-roofdieren
Ondanks hun angstaanjagende uiterlijk en reputatie zijn piranha’s niet de top-roofdieren in hun ecosystemen. Ze worden bejaagd door grotere roofdieren, zoals kaaimannen, reuzemeervallen en zelfs reuzenotters, die hen gemakkelijk kunnen verschalken.
18. Piranha’s kunnen lucht happen
Hoewel piranha’s kieuwen hebben om onder water te ademen, kunnen ze ook naar de oppervlakte komen om lucht te happen. Dit doen ze wanneer het zuurstofgehalte in het water laag is, vooral tijdens het droge seizoen wanneer er minder stroming is in hun leefomgeving.
19. Ze leggen honderden eieren
Vrouwtjes piranha’s leggen grote aantallen eieren, vaak honderden per keer. Deze eieren worden in planten of nestjes gelegd, waar ze worden beschermd totdat ze uitkomen. Het mannetje bewaakt het nest en beschermt de eieren tegen andere vissen en roofdieren.
