In de loop van de evolutie hebben sommige dieren lichaamsdelen ontwikkeld die buitenproportioneel lang zijn vergeleken met de rest van hun lichaam. Deze extreme verlengingen zijn vaak het resultaat van seksuele selectie, aanpassingen aan een specifiek dieet, of unieke manieren om te overleven. Van nekken tot neuzen en staarten, hier zijn 10 dieren met opmerkelijk lange lichaamsdelen.
1. De giraffe: De langste nek
De giraffe is het meest voor de hand liggende voorbeeld. Zijn iconische, extreem lange nek (die ondanks zijn lengte slechts zeven nekwervels heeft, net als mensen) stelt hem in staat om bladeren van hoge bomen te eten waar andere herbivoren niet bij kunnen (competitief voordeel).
De lange nek wordt ook door mannetjes gebruikt in gevechten om dominantie (‘nekworstelen’), waarbij ze hun nekken als slagwapens gebruiken. Het onderhouden van zo’n lange nek vereist echter ook aanpassingen, zoals een extreem krachtig hart om bloed naar de hersenen te pompen.
2. Olifantspitsmuizen : Een extreem lange, flexibele neus
Olifantspitsmuizen zijn kleine, insectenetende zoogdieren uit Afrika die, ondanks hun naam, niet nauw verwant zijn aan spitsmuizen (ze zijn verrassend genoeg meer verwant aan olifanten!). Hun meest opvallende kenmerk is hun lange, flexibele, slurfachtige neus.
Ze gebruiken deze constant bewegende ‘slurf’ om de bosbodem af te tasten en te snuffelen naar insecten, spinnen en wormen, die ze vervolgens met hun tong oppikken. De lange neus stelt hen in staat om voedsel te detecteren zonder hun kop te hoeven bewegen, waardoor ze alert blijven voor gevaar.
3. Het vogelbekdier: Een lange, gevoelige ‘snavel’
Het vogelbekdier uit Australië is al bizar genoeg, maar zijn lange, platte, leerachtige ‘snavel’ is ook een extreem lichaamsdeel. Het is geen echte snavel zoals bij vogels, maar een zeer gevoelige snuit bedekt met duizenden elektroreceptoren en mechanoreceptoren.
Hiermee kan het vogelbekdier onder water, met ogen en oren gesloten, de zwakke elektrische signalen en bewegingen detecteren van zijn prooien (zoals insectenlarven, wormen en garnaaltjes) die verborgen liggen in de modderige bodem.
4. De sabelantilope: Extreem lange, gebogen hoorns
De sabelantilope (Hippotragus niger) uit Zuidelijk Afrika dankt zijn naam aan de indrukwekkende, naar achteren gebogen hoorns die zowel mannetjes als vrouwtjes dragen. Bij volwassen mannetjes kunnen deze hoorns extreem lang worden, soms wel 1,5 meter over de kromming gemeten!
Deze sabelvormige hoorns worden gebruikt in gevechten tussen mannetjes en als zeer effectieve verdedigingswapens tegen roofdieren zoals leeuwen. Ze kunnen er gevaarlijke stoten mee uitdelen.
5. De degenkrab: Een lange, zwaardvormige staartstekel (telson)
Degenkrabben zijn oeroude ‘levende fossielen’ die meer verwant zijn aan spinnen dan aan krabben. Hun meest opvallende kenmerk aan de achterkant is de lange, harde, puntige staartstekel, de telson genoemd.
Deze telson is geen wapen, maar wordt voornamelijk gebruikt als hefboom om zichzelf om te draaien als hij per ongeluk op zijn rug terechtkomt. Het is een essentieel hulpmiddel voor deze bodembewoner.
6. De narwal: Een extreem lange ‘slagtand’
De narwal, de ‘eenhoorn van de zee’, staat bekend om de extreem lange, spiraalvormige ‘slagtand’ die bij mannetjes (en zelden bij vrouwtjes) uit de bovenkaak groeit. Deze ‘hoorn’ kan wel 3 meter lang worden en is eigenlijk een sterk gemodificeerde linker hoektand.
De precieze functie is nog steeds onderwerp van debat, maar men denkt dat hij een rol speelt bij seksuele selectie (imponeren van vrouwtjes of concurreren met mannetjes) en mogelijk als zintuiglijk orgaan om veranderingen in temperatuur, druk en zoutgehalte in het water waar te nemen.
7. De reuzenmiereneter: Een extreem lange, kokerachtige snuit
De reuzenmiereneter (Myrmecophaga tridactyla) uit Zuid-Amerika heeft een zeer gespecialiseerd dieet van mieren en termieten. Om deze te kunnen eten, heeft hij een extreem lange, buisvormige snuit ontwikkeld.
Aan het einde van deze snuit zit een kleine mondopening waaruit een nog langere (tot 60 cm!), kleverige tong razendsnel naar buiten schiet om insecten op te likken uit hun nesten. De lange snuit stelt hem in staat diep in termietenheuvels of mierennesten te reiken.
8. De Koningswida: Extreem lange staartveren bij mannetjes
De mannetjes van de Koningswida, een kleine Afrikaanse vogel, ontwikkelen tijdens het broedseizoen twee extreem lange centrale staartveren. Deze sierveren kunnen wel drie tot vier keer zo lang zijn als de vogel zelf!
Deze buitenproportionele staart dient puur voor de show; de mannetjes pronken ermee tijdens baltsvluchten om indruk te maken op de vrouwtjes. Het is een duidelijk voorbeeld van seksuele selectie die leidt tot een extreem kenmerk.
9. De Japanse reuzenkrabspin: Extreem lange poten
De Japanse reuzenkrabspin is de grootste geleedpotige ter wereld, niet zozeer qua lichaam, maar vanwege zijn extreem lange poten. De spanwijdte van zijn poten kan wel 3,7 meter bedragen!
Deze diepzeekrab leeft op de bodem van de Stille Oceaan rond Japan. Zijn lange poten stellen hem in staat om zich efficiënt over de zeebodem te verplaatsen, grote gebieden af te zoeken naar voedsel (aas, schelpdieren) en mogelijk helpen ze ook bij het detecteren van prooien of gevaar.
