Kikkers vind je bijna overal. In Nederland hoor je ze ’s nachts op het platteland kwaken vanuit sloten en plassen. Veel mensen vinden ze glibberig en een beetje vies, terwijl anderen ze juist fascinerend vinden en zelfs als huisdier houden in een terrarium. In sommige landen, zoals Frankrijk, zijn kikkers zelfs een delicatesse: daar staan kikkerbilletjes gewoon op het menu.
Maar wat je ook van kikkers vindt, er bestaan soorten waar je beter ver vandaan blijft. De meeste kikkers zijn volkomen onschuldig, maar een paar… zijn dodelijk giftig. In dit overzicht: de vier giftigste kikkersoorten ter wereld. Allemaal behoren ze tot de beruchte familie van de pijlgifkikkers.
4. Driekleurige gifkikker (Epipedobates tricolor)
De driekleurige gifkikker komt uit Ecuador en is met zijn felrode huid en contrasterende strepen een opvallende verschijning. Hij wordt slechts zo’n twee centimeter lang, maar is giftig genoeg om een mens te doden als je hem zou aanraken. Gelukkig is die kans klein, want de soort is zeldzaam en staat op de lijst van bedreigde dieren.
Toch is deze minikikker belangrijk geweest voor de wetenschap: uit zijn huidgif werd een pijnstiller ontwikkeld die tot wel 200 keer sterker is dan morfine. Een klein dier met een dodelijk en tegelijk waardevol geheim.
3. Phyllobates aurotaenia
Deze Colombiaanse kikker behoort tot de dodelijkste soorten ter wereld. Zijn glanzend zwarte lichaam met felle gele strepen is een duidelijk waarschuwingssignaal: “niet aanraken!”
De Phyllobates aurotaenia scheidt via klieren in zijn huid een extreem krachtig zenuwgif uit, batrachotoxine. Al een minuscuul beetje kan een mens fataal worden. Het gif tast de zenuwen aan, verstoort de spierwerking en kan leiden tot hartstilstand.
De inheemse bevolking gebruikte dit dodelijke gif eeuwenlang voor het vergiftigen van blaaspijlpijlen, vandaar de naam pijlgifkikker.
2. Phyllobates bicolor
De tweekleurige gifkikker is een nauwe verwant van de vorige soort. Hij heeft een felgele tot oranje rug en een donkere buik. Ook hij produceert batrachotoxine, en net als zijn familielid is een piepkleine hoeveelheid dodelijk. Slechts 150 microgram van dit gif is genoeg om een mens te doden, dat is nauwelijks zichtbaar met het blote oog.
De soort leeft in de regenwouden van Colombia, waar lokale jagers zijn gif traditioneel gebruikten voor hun jachtwapens. Ondanks zijn gevaar is de Phyllobates bicolor belangrijk voor ecologen omdat hij een indicator is van gezonde, ongerepte bossen.
1. Phyllobates terribilis
De naam zegt het al: de verschrikkelijke pijlgifkikker. Deze knalgele soort, ook bekend als de gouden gifkikker, is het giftigste dier ter wereld. Hij leeft in een klein gebied aan de Pacifische kust van Colombia en valt direct op door zijn felle kleur, bedoeld om roofdieren te waarschuwen.
Een enkele kikker bevat genoeg gif om twintig mensen of twee volwassen olifanten te doden. Zelfs indirect contact kan fataal zijn: er bestaan verhalen van dieren die stierven nadat ze in aanraking kwamen met een doek waarop deze kikker had gezeten. Het gif blokkeert de zenuwimpulsen volledig, waardoor het hart stopt met kloppen. Een angstaanjagend klein dier met een dodelijk vermogen.
Hoe worden ze zo giftig?
Interessant genoeg maken pijlgifkikkers hun gif niet zelf aan. Ze krijgen het via hun voeding: kleine insecten en mijten die bepaalde giftige stoffen bevatten. In gevangenschap verliezen ze hun dodelijke werking, omdat ze die specifieke prooidieren niet eten. Daardoor kunnen ze veilig gehouden worden in terraria, hoewel dat in veel landen streng gereguleerd is. In de natuur blijft hun gif echter één van de krachtigste die ooit in het dierenrijk is ontdekt.
