De ocelot is een katachtige die sporadisch gesignaleerd wordt in de Amerikaanse staat Texas en daarnaast voorkomt in praktisch heel Midden- en Zuid-Amerika. Zijn naam dankt hij waarschijnlijk aan de oorspronkelijke bewoners van Mexico, al bedoelden die met ‘ocelotl’ eigenlijk een ander dier, namelijk de jaguar. De katachtige die wij nu ocelot noemen, noemden zij ‘tlahcoocelotl’. Het zou ook kunnen dat het Latijnse woord ‘ocellatus’ aan de basis van zijn naam staat en dit zou dan verwijzen naar het oogachtige patroon in de vacht van de ocelot. Samen met onder andere de pampakat en de margay, maakt de ocelot deel uit van de groep pardelkatten. Meer weten over de ocelot? Lees dan snel verder!
Twee keer zo groot als de gemiddelde huiskat
De ocelot is geen enorm grote kat, maar toch twee keer zo groot als onze huiskatten. Gemiddeld is zijn lijf tussen de 70 en 90 centimeter en hij heeft een lange staart van circa 40 centimeter. Zijn maximale gewicht bedraagt 16 kilo.
Een gewilde vacht
Ocelots hebben een mooie vacht met luipaardtekening. Afhankelijk van het gebied waar ze leven, varieert de kleur. Volledig zwarte ocelots zijn er ook, maar die zijn zeldzaam. Zijn vacht maakte de ocelot helaas ook tot een geliefd doelwit van pelsjagers, met als dieptepunt het jaar 1970, toen er maar liefst 140.000 ocelothuiden verkocht werden. Het was zelfs zo, dat de ocelot bijna uitgestorven was in het midden van de jaren ’80. Toen het in de meeste landen waar de ocelot voorkomt verboden werd om op het dier te jagen, trokken de aantallen weer aan. Helaas zijn er nog steeds stropers die lak hebben aan de wet en ocelots doden voor hun vacht.
De vijanden van de ocelot
De ocelot is zelf een roofdier, maar toch staan er nog enkele diersoorten boven hem in de voedselketen. Ocelots vallen soms ten prooi aan harpijen (grote roofvogels), jaguars, anaconda’s en poema’s. Daarnaast is de mens een van zijn grootste vijanden. Jagers doden ocelots nog steeds (illegaal) voor hun vacht en pluimveehouders doen het soms om hun vee te beschermen. Verder heeft de ocelot te lijden onder de illegale huisdierhandel en raakt hun leefgebied versnipperd of gaat het zelfs verloren door bijvoorbeeld houtkap.
Slikken zonder te kauwen
Het menu van de ocelot is best gevarieerd en verandert met de seizoenen. Kleine knaagdieren zijn favoriet, zoals konijnen, eekhoorns, ratten en agoeti’s. Maar zo nu en dan gaat een visje, een klein hert, een aap, een slang of een vogeltje er ook best in. Wanneer de prooi eenmaal gedood is, begint het eetfestijn. Maar het eet toch een beetje lastig, als je geen kiezen hebt die geschikt zijn om te kauwen. Dan maar in stukken scheuren en die in een keer naar binnen werken! Het toetje bestaat uit de botten, waar ocelots met hun ruwe tong de laatste, smakelijke restjes vanaf likken.
Ocelots zijn nachtbrakers
Dat jagen, dat doet een ocelot het liefst in de nachtelijke uurtjes en vooral op de grond. Dankzij zijn uitstekende neus en gehoor weet de ocelot zijn prooi al van verre te spotten en zijn goede ogen helpen hem bij het daadwerkelijke vangen van het prooidier. Maar de ocelot is geduldig. Voordat hij de aanval inzet, drukt hij zich tegen de grond, wachtend op het juiste moment. Vervolgens is het lot van het prooidier snel bezegeld, met een enkele beet in de nek is het gebeurd.
Zo is die urine toch nog ergens goed voor!
Wij spoelen het gewoon door het toilet (gelukkig), maar voor de territoriale ocelot is urine een heel handig afbakenmiddel. Langs de grens van hun territorium worden vele struiken en bomen met urine besproeid. Ocelots leven meestal solitair, maar er komen ook paartjes voor. Overigens zijn het vooral de mannetjes die gesteld zijn op hun eigen ruimte, maar ze zijn wel bereid om stukjes hiervan te delen met vrouwelijke ocelots. Waar ocelots ’s nachts voornamelijk op de grond jagen, pakken ze overdag hun rust in de hoogte. Deze goede klimmers slapen graag op een tak of in een holle boom.
Een gedegen opvoeding
Het leefgebied van de ocelot bepaalt de paartijd. In de meest noordelijke leefgebieden is dit het najaar, maar in de meer tropische contreien kan het in principe het hele jaar feest zijn. Het vrouwtje neemt het initiatief door geluiden te produceren, vergelijkbaar met een krolse kat. Na de paring duurt het twee tot drie maanden voor de jonge ocelots ter wereld komen. In de tussentijd heeft de toekomstige moeder een veilig nest voorbereid, bijvoorbeeld in een omgevallen boom. Per worp worden er één tot drie kittens geboren. Bij de geboorte zijn de ogen nog blauw en pas na drie maanden krijgen ze hun definitieve, goudbruine kleur. De jonge ocelots drinken melk bij hun moeder tot ze zo’n zes weken oud zijn. Dan is het tijd om het kunstje af te kijken van mama: die brengt levende prooien naar het nest en leert haar kleintjes deze te doden. Eigenlijk zouden de kleine ocelots na een jaar al op eigen benen kunnen staan, maar vaak blijven ze nog even plakken. Voordat ze hun tweede verjaardag hebben gevierd vraagt moeders ze echter om hun biezen te pakken en een eigen territorium te zoeken.
Babou, het favoriete ‘huisdier’ van Dali
We noemden het al eerder: de ocelot wordt soms (illegaal) als huisdier gehouden. Eén van de meest beroemde ocelotbezitters was kunstenaar Salvador Dali. Hij poseerde veelvuldig met zijn ocelot Babou en nam het dier overal mee naartoe, zelfs aan boord van het luxe cruiseschip SS France. Er doet ook een verhaal de ronde dat gasten van een restaurant in Manhattan toch wel even raar opkeken toen Dali met Babou binnen kwam wandelen. De excentrieke kunstenaar zou hierop gezegd hebben dat Babou niets anders was dan een normale kat die hij had beschilderd als zijnde een optische illusie.
Als een kat in het water
In tegenstelling tot veel andere katachtigen, is de ocelot een goede zwemmer en niet vies van een beetje water. Misschien had je al een vermoeden, toen we vertelden dat ook vis op het menu van de ocelot staat?