Met hun enorme ogen, grote oren, behendige sprongen en nachtelijke levensstijl zijn galago’s, ook wel bekend als nachtaapjes of bush babies, schattige en fascinerende primaten uit Afrika. Deze kleine, boomlevende wezens zijn meesters in het navigeren door de duisternis en hebben een aantal verrassende aanpassingen en gedragingen. Spring mee in de wereld van deze energieke nachtbrakers met deze 10 weetjes.
1. Galago’s zijn primaten
Ondanks hun geringe formaat en soms knaagdierachtige uiterlijk, behoren galago’s tot de orde primaten, net als lemuren, lori’s, apen en mensen. Ze vallen binnen de onderorde Strepsirrhini (halfapen), waartoe ook de lemuren van Madagaskar en de lori’s en potto’s van Afrika en Azië behoren. Er zijn ongeveer 20 verschillende soorten galago’s erkend, variërend in grootte en uiterlijk.
2. Hun bijnaam ‘bush baby’ komt mogelijk van hun geluid
De Engelse bijnaam ‘bush baby’ is wijdverbreid. Er zijn twee populaire verklaringen voor deze naam. De ene theorie is dat hun schrille, huilende roep lijkt op het gehuil van een menselijke baby. De andere theorie suggereert dat hun grote ogen en kleine gestalte hen een babyachtig uiterlijk geven. Hoe dan ook, de naam benadrukt hun vertederende verschijning.
3. Ze hebben gigantische ogen voor uitstekend nachtzicht
Een van de meest opvallende kenmerken van galago’s zijn hun enorme ogen in verhouding tot hun hoofd. Deze grote ogen zijn een aanpassing aan hun nachtelijke levensstijl (nocturnaal). Ze kunnen maximaal licht opvangen in donkere omstandigheden, waardoor ze goed kunnen zien tijdens hun nachtelijke zoektochten naar voedsel en het navigeren door de bomen.
Achter hun netvlies bevindt zich een reflecterende laag, het tapetum lucidum (net als bij katten), die het beschikbare licht nogmaals door het netvlies kaatst en hun ogen ’s nachts doet oplichten.
4. Hun grote oren kunnen onafhankelijk bewegen
Galago’s hebben ook zeer grote, beweeglijke, vleermuisachtige oren. Ze kunnen deze oren onafhankelijk van elkaar draaien als kleine radarschotels om geluiden vanuit alle richtingen op te vangen. Dit helpt hen bij het lokaliseren van prooien (zoals insecten) in het donker en het detecteren van naderende roofdieren. Wanneer ze rusten of springen, kunnen ze hun oren opvouwen om ze te beschermen.
5. Het zijn fenomenale springers
Galago’s staan bekend om hun ongelooflijke springvermogen. Hun achterpoten zijn zeer krachtig en lang in verhouding tot hun voorpoten. Ze kunnen sprongen maken van wel 2 meter verticaal en tot 5 meter horizontaal tussen takken! Voordat ze springen, vouwen ze vaak hun oren op. Hun lange staart gebruiken ze als balans tijdens de sprong. Dit stelt hen in staat zich snel en efficiënt door de bomen te verplaatsen.
6. Ze ‘wassen’ hun handen en voeten met urine
Een nogal bijzonder gedrag van galago’s is hoe ze zichzelf wassen. Ze urineren op hun handen en voeten en verspreiden dit vervolgens tijdens het klimmen en springen over takken. Er zijn verschillende theorieën over waarom ze dit doen. Het kan helpen om hun grip op takken te verbeteren, het kan dienen als geurmarkering van hun route of territorium, of het kan een rol spelen bij sociale communicatie of zelfs thermoregulatie.
7. Hun dieet bestaat voornamelijk uit insecten en boomsappen
Galago’s zijn omnivoren, maar hun dieet bestaat voor een belangrijk deel uit insecten (zoals sprinkhanen, motten en kevers) die ze behendig uit de lucht of van bladeren plukken. Een andere cruciale voedselbron voor veel soorten is gom of hars, het kleverige sap dat uit beschadigde boomstammen lekt.
Ze maken soms zelf inkepingen in de bast om de gomproductie te stimuleren. Daarnaast eten ze ook fruit, nectar, kleine vogeltjes of eieren als ze de kans krijgen.
8. Ze hebben een speciale ’tandkam’ voor verzorging
Net als andere halfapen hebben galago’s een speciale aanpassing aan hun gebit: een ‘tandkam‘. Dit zijn de onderste snijtanden en hoektanden die naar voren staan en dicht op elkaar gepakt zijn, lijkend op de tanden van een kam. Ze gebruiken deze tandkam om hun vacht te verzorgen en parasieten te verwijderen. Voor het schoonmaken van de tandkam gebruiken ze een ’tweede tong’ (sublingua), een kraakbeenachtig structuurtje onder hun echte tong.
9. Galago’s leven vaak solitair, maar slapen soms in groepen
Hoewel galago’s ’s nachts meestal alleen op zoek gaan naar voedsel (solitair foerageren), komen ze overdag vaak samen om te slapen. Ze zoeken dan beschutting in boomholtes, dichte bladerkluwen of oude vogelnesten, soms met meerdere individuen tegelijk. Dit groeperen biedt waarschijnlijk warmte en bescherming tegen roofdieren. Sociale interacties, zoals spelen en vachtverzorging, vinden vaak plaats rond deze slaapplaatsen.
10. Er wordt op ze gejaagd door diverse roofdieren
Door hun kleine formaat en nachtelijke activiteit zijn galago’s een prooi voor verschillende roofdieren. Uilen, grote slangen, genetkatten, civetkatten en zelfs andere primaten zoals chimpansees kunnen jacht maken op galago’s. Hun snelheid, behendigheid, camouflage en alertheid zijn hun belangrijkste verdedigingsmechanismen.
