Insecten brengen bij de mens uiteenlopende emoties teweeg. Sommige insecten vinden we mooi en leuk, zoals prachtige vlinders of schattige lieveheersbeestjes.
Van andere insecten hebben we ronduit een afkeer. Zoemende muggen, vraatzuchtige kakkerlakken of houtwormen die onze meubels en dakbalken vernielen: we hebben ze liever niet in de buurt!
Er zijn nog andere, zeer kleine insecten, die we nauwelijks opmerken. Ze luisteren naar welluidende namen zoals de kikiki huna of de patu digua. Vaak is er niet veel bekend over deze kleine insecten, omdat hun kleine lijfjes nu eenmaal moeilijk te bestuderen zijn. Hieronder een lijstje van de tien kleinste insecten op aarde.
Kleinste vlinder: Brephidium exilis
Het is een klein blauwachtig bruin vlindertje, de Brephidium exilis. In het Engels luistert hij naar de naam ‘western pygmy blue’. De Brephidium exilis komt voor op het Amerikaanse continent, op Hawaï en in Saoedi-Arabië.
De spanwijdte van de vleugels van de Brephidium exilis bedraagt slechts twaalf tot twintig millimeter. Het beestje is herkenbaar aan zijn lichtblauwe lichaam met vleugels die aan de basis dofblauw tot koperbruin gekleurd zijn. De uiteinden van de vleugels zijn bruinoranje van kleur. De vlinders houden van zoute en warme gebieden, zoals woestijnen en zoutmoerassen.
Kleinste spin: Patu Digua
Het beestje dat luistert naar de naam Patu Digua is de kleinste spin ter wereld. Een mannelijke Patu Digua wordt niet groter dan een derde van een millimeter! Het beestje leeft in Colombia, aan de oevers van de rivier Rio Digua.
De Patu Digua is de kleinst beschreven spin ter wereld. Toch geloven sommige biologen dat er nog kleinere spinnetjes op aarde voorkomen. Van sommige soorten is alleen het vrouwtje bekend, dat een vergelijkbare omvang heeft als de Patu Digua. Aangezien mannelijke spinnen over het algemeen kleiner zijn dan de vrouwelijke, zou het best kunnen dat er nog kleinere spinnetjes rondkruipen in een of ander oerwoud.
Kleinste libelle: Nannophya pygmaea
De Nannophya pymaea wordt ook wel de ‘scharlaken dwerglibel’ genoemd (Engels: scarlet dwarf dragonfly). Libellen behoren tot de grootste vliegende insecten. De verre voorouder van de libellen, de prehistorische Meganeura, bereikte zelfs een spanwijdte van… 70 centimeter!
De grootste hedendaagse libellen bezitten een lichaamslengte van 12 centimeter en een spanwijdte van twintig centimeter. In vergelijking met deze reusachtige soortgenoten is de Nannophya pygmaea inderdaad een kleine dwerg onder de libellen. Het beestje moet het stellen met een vleugelspanwijdte van amper twintig millimeter.
Deze dwerglibel leeft in Zuidoost-Azië, van China tot Japan. Ook in Australië wordt de Nannophya pygmaea nu en dan gespot. De soort werd voor het eerst beschreven in 1842 door de Franse entomoloog Rambur.
Kleinste motten: Dwergmineermot
Over het algemeen vliegen vlinders overdag rond, terwijl motten dat ‘s nachts doen. Dat klopt echter niet helemaal, want er zijn vlinders die liever in het donker rondfladderen, zoals de Melanitis leda. Anderzijds zijn er ook motten die overdag te zien zijn. Het echte verschil tussen vlinders en motten is het uiteinde van de antenne: bij vlinders zit er op het uiteinde van de antenne een klein rond bolletje, bij motten niet.
De kleinste motten op aarde zijn de dwergmineermotten. Er zijn niet minder dan 800 soorten dwergmineermotten. Gemiddeld bedraagt de vleugelspanwijdte van een mot zo’n 25 millimeter. Bij de kleinste soorten dwergmineermotten bedraagt die spanwijdte slechts drie millimeter.
Kleinste bidsprinkhaan: Bolbe Pygmaea
Sprinkhanen kunnen een echte plaag zijn: vaak vernietigen ze de volledige oogst door in grote zwermen de gewassen op velden te bestormen. Nochtans werden sprinkhanen in de oudheid vaak aanbeden of schreef men aan sprinkhanen speciale krachten toe. De verdedigingswijze van de bidsprinkhaan inspireerde zelfs bepaalde oosterse gevechtstechnieken.
Grote sprinkhanen bereiken een lengte van zo’n zeven tot twaalf centimeter. De kleinste sprinkhanensoort op de wereld is de Bolbe pygmaea. Sprinkhanen van deze soort worden slechts één centimeter lang. De soort wordt aangetroffen in Australië.
Kleinste Schorpioen: Microtityus minimus
Schorpioenen zijn geen diertjes om zonder handschoenen aan te pakken – letterlijk dan. Ze bestaan al zo’n 430 miljoen jaar en zijn geëvolueerd tot insecten met een schrikwekkende stekel, waarmee ze gif in het lijf van hun prooi spuiten.
Van de 1800 soorten schorpioenen zijn er gelukkig slechts 25 soorten wiens gif sterk genoeg is om een mens te doden. Met hun sterke klauwen en hun pantser zijn ze goed beschermd en in staat om veel grotere vijanden te verslaan.
De allerkleinste schorpioen is de Microtityus minimus. De soort werd vrij recent, in 2014, voor het eerst waargenomen in de Dominicaanse Republiek. De Microtityus minimus wordt niet veel groter dan elf millimeter. Ter vergelijking; de allergrootste schorpioenen worden soms langer dan twintig centimeter!
Kleinste vlieg: Euryplatea nanaknihali
Brian V. Brown/wikipedia/ CC BY-SA 3.0
De Euryplatea nanaknihali is ‘s werelds kleinste vliegensoort. Een exemplaar van de Euryplatea nanaknihali wordt niet veel groter dan 0,4 millimeter. Biologen verbazen er zich over dat zo’n piepklein beestje toch nog al de organen kan bevatten van een normaal insect. Het kleine vliegje wordt aangetroffen in nationale parken in Thailand. De voortplanting van de Euryplatea nanaknihali gebeurt op een gruwelijke manier. De vlieg legt haar eitjes in de kop van een spin. Wanneer de eitjes larven worden, eten deze het inwendige van de kop van de spin op. De spin wordt dus van binnenuit onthoofd.
Kleinste mug: Uranotaenia lowii
Muggen behoren waarschijnlijk tot de meest gehate insecten. Niet alleen bezorgen deze vervelende beesten ons muggenbeten, ze verspreiden ook allerlei ziekten zoals malaria.
De kleinste bekende muggensoort laat gelukkig de mens gerust. De kleine muggen van de soort Uranotaenia lowii steken en zuigen bloed net zoals alle andere muggensoorten, maar ze doen dat alleen bij kikkers en andere amfibieën. De muggen bezitten blijkbaar een heel gevoelig gehoor voor het gekwaak van kikkers en de geluiden van andere amfibieën.
Exemplaren van Uranotaenia lowii worden niet veel groter dan 2,5 millimeter. De soort komt vooral voor in het zuiden van de Verenigde Staten, van Texas tot Florida en uiterlijk tot Noord-Carolina.
Kleinste wesp Mymaridae
De wespen van de familie Mymaridae worden slechts 0,5 millimeter tot één millimeter lang. In het Engels noemt men deze wespen ook wel ‘fairyflies’ (fee-vliegjes). De Mymaridae komen over heel de wereld voor. Je vindt ze zowel in droge woestijnen als in vochtige gebieden.
De allerkleinste soort van de Mymaridae is de Dicopomorpha echmepterygis. Dit petieterige wespje is niet langer dan 0,14 millimeter en is daarom moeilijk zichtbaar met het blote oog. Het beestje heeft geen vleugels en ook geen ogen, maar wel twee zeer kleine antennes.
Kleinste kever en kleinste vrijlevende insect: Scydosella musawasensis
Bovenstaande wesp is de kleinste van allemaal, maar leeft wel als een parasiet. Er is ook een kever met lengte van slechts 0,325 millimeter doe wel vrijlevend is, dit is de Scydosella musawasensis.
Het kleine beestje leeft in Colombia, het Chicaque National Park. Hij leeft van dierenpoep, plantenafval en ander organisch afval. Het lichaam van de Scydosella musawasensis is langwerpig en ovaal van vorm, geelbruin van kleur en de antennes zijn verdeeld in 10 segmenten.
Bekijk ook zeker ons lijstje van grootste insecten ter wereld!